چکیده:
در این جستار نگارنده قصد دارد براساس رویکرد شناختی انواع مجازهای مفهومی را در زبان کردی بررسی نماید. داده-های پژوهش حاضر، اشعار موجود در کتاب اینک دختری سرزمین من است (2011)، سرودة شیرکو بیکس شاعر معاصر کرد میباشند. پرسشهای اصلی پژوهش عبارتند از؛ استفاده از کدام نوع از مجازهای مفهومی در زبان کردی بیشتر رایج میباشد و آیا مجازهای مورد استفاده در زبان کردی منطبق بر نظریة مجازهای مفهومی در دیدگاه شناختی هستند. پژوهش حاضر با تکیه بر نظریات لیکاف و جانسون (1980) و کووچش (2010)، به روش کیفی صورت گرفته است و گردآوری دادهها به شیوة کتابخانهای میباشد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که استفاده از انواع مختلف مجازهای مفهومی در کلام و فرهنگ مردمان کرد در کنار سایر ساز وکارهای شناختی پدیدهای بارز میباشد، که در این میان مجازهای «جزء به کل» و «ظرف به جای مظروف»، دارای بیشترین بسامد تکرار هستند. از دیگر دستاوردهای پژوهش میتوان به این مطلب اشاره کرد که مجازهای به کار رفته در این اشعار و به تبع آن مجازهای روزمرة مورد استفاده در زبان کردی کاملا منطبق بر نظریة مجازهای مفهومی لیکاف، جانسون و کووچش هستند.
واژههای کلیدی: .
خلاصه ماشینی:
از دیگر دستاوردهای پژوهش میتوان به این مطلب اشاره کرد که مجازهای به کار رفته در این اشعار و به تبع آن مجازهای روزمرة مورد استفاده در زبان کُردی کاملاً منطبق بر نظریة مجازهای مفهومی لیکاف، جانسون و کووچش هستند.
بیکس به علت اینکه در میان مردم عادی زندگی کرده و از جنس آنها بوده است، از جمله شاعرانی است که پدیدههای شناختی همچون استعارههای مفهومی (conceptual metaphors) و مجاز در آثارش به وفور یافت میشوند.
آنها در این کتاب بیان میکنند که علاوه بر استعاره، مکانیسم مفهومی مرتبطی نیز وجود دارد که برای زبان و تفکر انسان لازم و ضروری است و آن را مجاز مفهومی مینامند.
زبانشناس دیگری که در مورد مجاز مفهومی نظریات متعددی دارد و به نوعی جمعبندی نظریات مرتبط به مجازهای مفهومی را در کتاب مقدمهای کاربردی بر استعاره (2010) بیان کرده است کووچش میباشد.
پورابراهیم در این پژوهش به تحلیل انتقادی شناختی مجاز در شعارهای تبلیغاتی پرداخته و انواع مجازهای مفهومی به کار رفته در آنها را در دو گروهِ روزنامههای اصلاحطلب و اصولگرا بررسی میکند.
از این رو میتوان گفت که یک مزیت مجاز نسبت به استعاره همین استفاده از عبارتی خاص است که با آن میتوانیم بطور خاص بر یک ویژگی منحصر به فرد تمرکز کنیم و علاوه بر جانشینی عبارتی به جای عبارت دیگر، به خواست خود نیز اشاره کنیم.
5. نتیجهگیری در این پژوهش که به شیوة تحلیلی و به روش کتابخانهای در مورد مجازهای مفهومی موجود در زبان کُردی، براساس اشعار بیکس صورت گرفته است، نخست زبانشناسی شناختی و نظریة مجاز مفهومی از دیدگاه لیکاف، جانسون و کووچش مطرح شد.