چکیده:
ادبیات پایداری در ایران از دیرباز با تجلی در انواع شعر و نثر فارسی، نقش مؤثری را در بیان و القای مفاهیم مقاومتی ایفا کرده است و در پیوند با ادبیات عاشورایی و تجلّی روح حماسی آن، گزارشگر مبارزه، پایداری و مقاومت در برابر انواع نیروهای متجاوز و ظلم و ستم آنها است. در این میان حماسه بهعنوان یکی از انواع شاخص ادبی شرح مفصلتری از رشادتها و قهرمانیهای امام حسین (ع) و یارانش در جریان واقعۀ عاشورا را بیان میکند. با توجه به ضرورت تکمیل مباحث نظری در باب ادبیات دفاعمقدّس بهویژه شعر پایداری در دوران جنگ تحمیلی و اهمیت شناخت و حضور عنصر حماسی در شعر عاشورایی، با بررسی ارتباط میان عناصر حماسی واقعۀ عاشورا در ادب منظوم دفاعمقدس از منظر اشتراکاتی چون تعاریف، ایفای نقش یکسان شخصیتها و قهرمان، برخورداری از جوهرۀ اعتراض مورد نقد و واکاوی قرار گیرد بهنظر میرسد ادبیات دفاعمقدس بهمیزان قابل توجهی از مرثیه، نوحه، رجز و ذکر مصائب امام حسین و یارانش بهره گرفته است تا حماسه و بیان دلاوریها؛ از اینرو بررسی، نقد و واکاوی عنصر حماسه در ادبیات عاشورایی دفاعمقدس در این مقاله موردتوجه قرار گرفت. این مقاله به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و بر مبنای دادههای کتابخانهای به بررسی عنصر حماسه در شعر عاشورایی علی معلم، فاطمه راکعی، طاهره صفارزاده و نصرالله مردانی میپردازد.
Sustainability literature in Iran has long played an important role in expressing and inducing resistance concepts with manifestation in various Persian poems and pros and in connection with Ashura literature and the epic spirit of its epiphany, the reporter has been fighting, sustaining and resisting all kinds of aggression and oppression. Meanwhile, the epic expresses a more detailed description of the treachery and heroism of Imam Hussein (AS) and his followers during the course of Ashura as a type of literary index. Considering the necessity of completing the theoretical debates on the Holy Defense literature, especially the poetry of persistence during the imposed war, and the importance of recognizing and the presence of the epic element in the Ashura poetry, by examining the relationship between the real epic elements of Ashura in the verse of the Holy Defense in terms of commons such as definitions, role play The same characters and hero, having the essence of the protest, must be criticized. Sacred Defense Literature has used a significant amount of poetry, poetry, rage and mention of the sufferings of Imam Hussein and his followers even more than saga and courage; therefore, the review, critique and analysis of the epic element in the Holy Defense Literature of the Holy Qur'an have been considered in this article. This paper deals with the descriptive-analytical method based on library data and analyzes the epic element in the poetry of Ashura Ali Mokham, Fatemeh Rake'i, Tahereh Safarzadeh and Nasrollah Mardani.
خلاصه ماشینی:
باتوجه به ضرورت تکميل مباحث نظريدرباب ادبيات دفاع مقدس به ويژه شعرپايداريدردوران جنگ تحميليواهميت شناخت و حضورعنصرحماسيدرشعرعاشورايي،بابررسيارتباط ميان عناصرحماسيواقعۀعاشورادر ادب منظوم دفاع مقدس ازمنظراشتراکاتيچون تعاريف ،ايفاينقش يکسان شخصيت هاوقهرمان ، برخورداريازجوهرةاعتراض موردنقدوواکاويقرارگيردبه نظرميرسدادبيات دفاع مقدس به ميزان قابل توجهيازمرثيه ،نوحه ،رجزوذکرمصائب امام حسين ويارانش بهره گرفته است تا حماسه وبيان دلاوريها؛ازاين روبررسي،نقدوواکاويعنصرحماسه درادبيات عاشورايي دفاع مقدس دراين مقاله موردتوجه قرارگرفت .
عاشورابدون حماسه ،کالبديبيجان وکم اثراست که به هيچ وجه ، بيانگررسالت امام حسين (ع )نيست ،ازسوييپس ازفردوسي حماسه سراييآنچنان که بايد وشايدجايگاه واقعيخويش رابه دست نياوردومقلدان نتوانستندحماسه راهمسنگ آنچه که فردوسيسروده است باساختارودرون مايه ايقويوادبيخلق نمايند،اماپس ازانقلاب اسلامي وبه ويژه باشروع جنگ تحميلي ودفاع مقدس ،به يکباره شاعران وهنرمندان بسياري ازواقعۀتاريخيعاشورا،جهت نشان دادن روحيۀحماسيرزمندگان وجنگاوران بهره بردندوبا رويکردحماسيبه اين واقعه نگريستند؛باوجودآثارارزشمنديکه دراين زمينه بامفهوم حماسي - عاشوراييپديدآمد،اماضعف وکاستيهايموجودسبب شدتابازهم شاهدنقصان دراين عرصه باشيم .
مقاله ايديگرباعنوان «ويژگيهايسبکي منظومه هاي دفاع مقدس »ازغلامرضاکافياز منظرتبارشناسي،منظومه هايادب فارسيرادرسه بخش حماسي،تعليميوغناييجاي داده ودراين ميان منظومه هايدفاع مقدس راازتبارمنظومه هايحماسيدانسته که ميزان قابل توجهي ازويژگيهاي ساختاري ومعنايي اين گروه به ميراث برده است .
ادبيات دفاع مقدس يکيازشاخه هاياصليوموردبحث ادبيات فارسي،ادبيات پايدارييامقاومت است ؛ درميان پژوهش هايگوناگون انجام شده دراين حوزه ،تعاريف گوناگونيازادب پايداري ودفاع مقدس ارائه گرديده است ،ادبيات دفاع مقدس ،ادبياتيسياسي-اجتماعياست که در عين تشريح وتوصيف ايستادگيهاومقاومت هادربرابرزورگوييوتهاجم ،به بيدادگريو عدالت خواهيميپردازد.