چکیده:
امروزه چالشهای زندگی نوین شهری و مشکلات محیطی و اجتماعی موجب روی آوردن به رویکرد آیندهپژوهی در برنامهریزی شهری و بهرهگیری از ابزارهای گوناگون برای ساختن آیندهی مطلوب شده است. پژوهش حاضر با بهره-گیری از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع که یکی از روشهای متداول در آیندهپژوهی است و با استفاده از نرمافزار میک-مک به تحلیل مؤلفههای توسعهی شهری در کلانشهر اهواز پرداخته است. در ادامه با استفاده از روش دلفی 37 مؤلفه به عنوان شاخصهای توسعهی شهری استخراج شد. نتایج حاکی از این است که در صفحه پراکندگی شش دسته (عوامل تأثیرگذار، عوامل ریسک، هدف، عوامل تأثیرپذیر و عوامل مستقل، تنظیمکننده) قابل شناسایی هستند. در نهایت از میان 37 عامل کلیدی، پس از بررسی میزان تأثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر و بر وضعیت آینده کلانشهر اهواز با روشهای مستقیم و غیرمستقیم، 13 پیشران مؤثر و کلیدی از جمله؛ جمعیت، توزیع عادلانهی خدمات شهری، توسعهی صنعت گردشگری، ساماندهی محورهای ویژهی گردشگری، ساماندهی مناطق حاشیهنشین، کنترل آلودگی هوا و ارتقای بهداشت محیطی، گسترش فضای باز عمومی و ایجاد مراکز فراغتی، فراهم آوردن سطح مناسب رشد اقتصادی، ارتقای کیفیت زندگی در بافت فرسودهی شهری، ساماندهی و بهسازی بافت فرسوده، گسترش کارگاههای کوچک و زودبازده، توانمندسازی سازمانهای مردمنهاد، توسعهی مراکز تفریحی و گردشگری که بیش ترین نقش را در وضعیت آیندهی توسعهی شهری اهواز دارند، مشخص شدند و به عنوان عوامل و پیشرانهای مؤثر بر توسعهی شهری اهواز انتخاب شدند. در ادامه نتایج نشان داد که عوامل توسعهی صنعت گردشگری، ساماندهی مناطق حاشیهی شهر در وضعیت ریسک قرار دارند. عوامل جمعیت، توزیع عادلانهی خدمات شهری، توسعهی صنعت گردشگری، بیش ترین میزان تأثیرگذاری بر فرآیند توسعهی شهری کلانشهر اهواز را خواهند داشت.
Today, the challenges of modern urban life and environmental and social problems have led to a futuristic approach to urban planning and the use of various tools to build a desirable future. The present study uses the technique of cross-impact analysis, which is one of the common methods in futures research, and using Mick Mac software, has analyzed the components of urban development in the metropolis of Ahvaz. Then, 37 components were extracted as indicators of urban development using the Delphi method. The results indicate that six categories (influential factors, risk factors, purpose, influential factors, and independent factors, regulators) can be identified in the scatter page. Finally, among the 37 key factors, after examining the impact of these factors on each other and the future situation of the metropolis of Ahvaz by direct and indirect methods, 13 effective and key drivers were identified, including; (Population, equitable distribution of urban services, development of tourism industry, organization of special tourism axes, organization of suburban areas, control of air pollution and promotion of environmental health, expansion of public open space and creation of leisure centers, providing the appropriate level of economic growth, improving quality of life in dilapidated urban fabric, organization, and improvement of worn-out fabric, expansion of small and high-yield workshops, empowerment of non-governmental organizations, development of recreation and tourism centers) which have the most role in the future state of urban development in Ahvaz, were selected as factors and drivers Affecting the urban development of Ahvaz. The results further show that the factors of "development of the tourism industry, organizing the suburbs" are at risk. Population factors, fair distribution of urban services, development of the tourism industry, will have the greatest impact on the urban development process of Ahvaz metropolis.
خلاصه ماشینی:
در نهایت از میان ٣٧ عامل کلیدی، پس از بررسی میزان تأثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر و بر وضعیت آینده کلان شهر اهواز با روش های مستقیم و غیرمستقیم ، ١٣ پیشران مؤثر و کلیدی از جمله ؛ جمعیت ، توزیع عادلانه ی خدمات شهری، توسعه ی صنعت گردشگری، ساماندهی محورهای ویژه ی گردشگری، ساماندهی مناطق حاشیه نشین ، کنترل آلودگی هوا و ارتقای بهداشت محیطی، گسترش فضای باز عمومی و ایجاد مراکز فراغتی، فراهم آوردن سطح مناسب رشد اقتصادی، ارتقای کیفیت زندگی در بافت فرسوده ی شهری، ساماندهی و بهسازی بافت فرسوده ، گسترش کارگاه های کوچک و زودبازده ، توانمندسازی سازمان های مردم نهاد، توسعه ی مراکز تفریحی و گردشگری که بیش ترین نقش را در وضعیت آینده ی توسعه ی شهری اهواز دارند، مشخص شدند و به عنوان عوامل و پیشران های مؤثر بر توسعه ی شهری اهواز انتخاب شدند.