چکیده:
رشد شتابان شهری و توسعه نامتوازن و به تبع آن افزایش جمعیت شهرنشین ، شهرها را با چالش های جدی روبرو ساخته است. در همین راستا مدل شکوفایی شهری یک رویکرد جدید به رونق شهری و پایداری پیشنهاد می کند و به دنبال راه حلی اساسی برای بهبود کیفیت زندگی است. در این پژوهش با رویکردی تحلیلی – توصیفی و با هدف سنجش و مقایسه کیفیت زندگی و عوامل موثر بر آن در مناطق مختلف شهر اردبیل به بررسی تاثیرات این شاخص در بهبود شاخص شکوفایی شهری پرداخته شده است. برای رسیدن به هدف پژوهش از 18 زیر معیار استفاده شده است. اطلاعات و داده های مورد نیاز در این پژوهش، با استفاده از منابع کتابخانه ای و آمارنامه سال 1395 گردآوری شده است. جهت تحلیل، دادهها استانداردسازی شده و برای وزن دهی هر یک از شاخص ها از فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) استفاده شده است. سپس با استفاده از مدل پرومته، شکوفایی شهری برای هر کدام از مناطق چهارگانه شهر اردبیل امتیازبندی شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد مناطق 1 و 2 شهر اردبیل به لحاظ برخورداری از شاخص شکوفایی شهری بر اساس مولفه کیفیت زندگی در وضعیت نسبتا ضعیف و مناطق 3 و 4 در وضعیت ضعیف قرار دارند. همچنین، رتبه بندی مناطق نشان می دهد که منطقه یک و منطقه چهار به ترتیب با داشتن مقدار امتیاز برتری 50.69 و 49.16 دارای بیشترین و کمترین میزان برخورداری از شاخص شکوفایی شهری بر اساس مولفه کیفیت زندگی هستند.
Rapid urban growth and unbalanced development, and consequently the increase in urban population on the one hand, and the complexity of urban issues on the other, have posed serious challenges to cities. In this regard, the model of City prosperity proposes a new approach to urban prosperity and sustainability and seeks a fundamental solution to improve the quality of life. In this research, with an analytical-descriptive approach and with the aim of measuring and comparing the quality of life and the factors affecting it in different areas of Ardabil, the effects of this index in improving the City prosperity index have been investigated. 18 sub-criteria have been used to achieve the research goal. The information and data required in this research have been collected using library resources and statistics for 2016. For analysis, the data were standardized and the network analysis process (ANP) was used to weight each of the indicators. Then, using the Prometheus model, City prosperity is scored for each of the four districts of Ardabil. The results show that districts 1 and 2 of Ardabil city are in a relatively poor condition in terms of quality of life based on the quality of life component and districts 3 and 4 are in a poor condition. Also, the ranking of regions shows that region one and region four, with a score of 50.69 and 49.16, respectively, have the highest and lowest rates of City prosperity index based on the quality of life component.
خلاصه ماشینی:
نتايج پژوهش نشان ميدهد مناطق ١ و ٢ شهر اردبيل به لحاظ برخورداري از شاخص شکوفايي شهري بر اساس مولفه کيفيت زندگي در وضعيت نسبتا ضعيف و مناطق ٣ و ٤ در وضعيت ضعيف قرار دارند و با توجه به تمرکز امکانات در بخش هاي مرکزي شهر، از ميزان شکوفايي شهري از مرکز شهر به طرف حاشيه در همه مناطق چهارگانه کاسته ميشود.
جدول (١): زير شاخص هاي استفاده شده در پژوهش شاخص زير شاخص نرخ باسوادي (درصد)(C١)، ميزان ثبت نام در پيش دبستاني(C٢)، سرانه دانشگاه ها(C٣)، نرخ معلوليت (C٤)، سرانه مراکز اورژانس (C٥)، سرانه آزمايشگاهها(C٦)، سرانه بيمارستانهاي دولتي(C٧)، سرانه مراکز پرتونگاري(C٨)، سرانه پزشک کيفيت زندگي متخصص (C٩)، سرانه پزشک عمومي(C١٠)، سرانه پرستار (به ازاي هر هزار نفر)(C١١)، سرانه مراکز بهداشتي و درماني (متر مربع )(C١٢)، نسبت خانوار به واحد مسکوني(C١٣)، نرخ قتل (در صد هزار نفر)(C١٤)، نرخ سرقت (در صد هزار نفر)(C١٥)، سرانه مراکز آتش نشاني(C١٦)، سرانه کلانتريها(C١٧)، نرخ طلاق (در هر هزار نفر)(C١٨) روشهاي تحليل دادهها در اين پژوهش با استفاده از فرايند تحليل شبکه ١(ANP) براي هر يک از ١٨ شاخص (متغير) عامل کيفيت زندگي، وزني اختصاص يافته و سپس با استفاده از روش تصميم گيري چندمعياره PROMETHEE II شکوفايي شهري از منظر کيفيت زندگي براي هر يک از مناطق چهارگانه شهر اردبيل امتيازبندي شده است .
Preference function (به تصوير صفحه مراجعه شود)شکل (٣): ميزان سنجش شکوفايي شهرها، ماخذ: ١٠ ,Global City Report ٢٠١٥-CPI ٥- تجزيه و تحليل دادهها در اين بخش از پژوهش با بهره گيري از مدل پرومته ، وضعيت شکوفايي شهري مناطق چهارگانه شهر اردبيل بر اساس مولفه کيفيت زندگي و ١٨ زير معيار آن بررسي شده است .