چکیده:
شیخ بهایی در اثر خود "پند اهل دانش و هوش به زبان گربه و موش" که داستانی است رمزی تمثیلی به مبارزه با خرافات می پردازد. هدف از این مقاله بررسی این اثر شیخ بهایی از دیدگاه خرافات است. به اعتقاد نگارنده شیخ بهایی در این اثرغیر مستقیم به مبارزه با خرافه های مرسوم در زمان خود بخصوص در میان متصوفه پرداخته است. او در این اثر جوانان را به توجه به عقل و دوری از خرافات هدایت می کند. سعی نگارنده در این مقاله یافتن افکار خرافی و طبقه بندی آن و در پایان آشنایی با تفکر زمان وی و اهل تصوف و انحراف متصوفه از اسلام و مبارزه غیر مستقیم با این گونه تفکراست. تلاش وی برای توجه مردم و جوانان به عقل و عقل گرایی است که احتمالا در زمان او رو به افول بوده است.
In his allegorical tale “The Advice of the Sage through the Language of the Cat and the Mouse” Shaikh Bahayi fights all types of superstitions, and this paper tries to study his tale and his attitude towards superstitions. The researcher believes Shaikh Bahayi denounces indirectly the common superstitions of the Sufis. He instructs the young people to follow their common sense and to refuse superstitions. This paper is to trace back the origin of superstitions and its different types in the ideas of Sufis, and how Shaikh Bahayi redirects the people to rationalism, the source of knowledge that had been seemingly declining in that period of time.
خلاصه ماشینی:
١ - عضو هيات علمي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد رودهن ،رودهن ،ايران 158 خيز تا خرقه صوفي به خرابات بريم شطح و طامات به بازار خرافات بريم )حافظ ،١٣٧٥: ٤٥( مقدمه درباره اين اثر يعني رساله "پند اهل دانش و هوش به زبان گربه و موش " ديدگاه هاي متفاوتي وجود دارد طي بررسي دو مقاله ميتوان به اين اطلاعات دست يافت که در محتواي اين اثر کار زيادي انجام نشده است شايد مهمترين کاري که انجام شده "دل در تص رف عقل " پژوهشي در موش و گربه شيخ بهايي باشد.
")شيخ بهايي ١٣٤٥ ص ٢٤٠( البته همه اين نظرات را ميتوان در ساختار اثر ديد و برخي از آنها صحيح ميباشد 159 اما شايد موضوع و تم اصلي اين اثر مبارزه با خرافات باشد و توجه به عقل و خرد، آن هم درست در زماني که خرافات در ميان مردم رسوخ فراوان داشته است يعني دوره پادشاهان صفويه ، لازم به ذکر است که اين خرافات اغلب در دين وآراء ديني نفوذ دارد، لذا طرح آن از سوي نويسنده با خطراتي رو برو است و بايد ياد آور شد که خطر ناک ترين نوع خرا فات ، خرافاتيست که رخنه در دين دارد ومبارزه با آن چه بسا نويسنده را محکوم به کفر و الحاد کند.
حال براي بيان طرح و روش اين پژوهش شايد بهتر باشد معرفي کوتاهي از شيخ بهايي بياوريم و از تمثيل و داستان هاي تمثيلي سپس در مقدمه کوتاهي از خرافات و انواع آن سخن بگوييم و بالاخره خرافات در متص وفه ودر پايان هم خرافات در اثر شيخ بهايي، پنداهل دانش و هوش به زبان گربه و موش را مورد توجه قرار بدهيم .