چکیده:
فقها و دانشمندان امامیه از جمله فاضل مقداد با استناد به کتاب، سنت و اجماع نکاح متعه را یکی از اقسام نکاح صحیح دانسته و برمشروعیت آن فتوا داده اند. هرچند این نوع ازدواج ازنظر آثار حقوقی با ازدواج دائم تفاوتهای دارد. ولی ازنظر احکام با ازدواج دائم مگر ازنظر «معلوم بودن مدت» هیچ تفاوتی ندارد. در این نوع ازدواج یک زن آزاد و کامل، با رضایت خود، به عقد مردی در می آید که هیچگونه مانعی برای ازدواج وجود نداشته باشد که درآن مهریه و مدت ذکر شده؛ و فرزند حاصل فرزندی، مشروع و قانونی است و هرگاه مدت به سرآید زوجین بدون نیاز به طلاق ازهم جدا می شوند و زوجه عده را نگه می دارد. ولی در مقابل فقها و دانشمندان مذاهب اهل سنت از جمله ابوبکر جصاص با استناد به کتاب و سنت و عقل معتقدند که حکم حلیت و مشروعیت نکاح متعه توسط شخص پیامبر (ص) نسخ شده و صراحت فتوای خلیفه دوم در بیان حرام بودن آن و مجازات مرتکبین تاکید بر دستور پیامبر (ص) بوده؛ بر بطلان و حرام بودن آن فتوا داده اند. و سیره صحابه و اجماع فقهای مذاهب اربعه اهل سنت را دلیلی واضح برنسخ حکم متعه برهمگان می دانند.
خلاصه ماشینی:
در این نوع ازدواج یک زن آزاد و کامل ، با رضایت خـود، بـه عقـد مـردی در مـی آیـد کـه هیچگونه مانعی برای ازدواج وجود نداشته باشد که درآن مهریه و مدت ذکر شده ؛ و فرزند حاصل فرزندی، مشروع و قانونی است و هرگاه مدت به سرآید زوجین بدون نیاز به طلاق ازهم جدا می شوند و زوجه عده را نگه می دارد.
اگر منظور از واژه «اسْـتمْتاع » نکاح متعه در این آیه نباشد (بلکه نکاح دائم مورد نظر باشد) لازمه اش چنین می باشد که هرگاه زوج از زوجه خود بهره و نفعی نبرده باشد، پرداخـت مهریـه زوجـه واجب نیست ؛ اما لازم ، باطل است پس به تبع آن ملزوم نیز باطل است .
(بـه نقـل از: تفسیر آیات الاحکام سادس ) بررسی دیدگاه علماء در باره روایت «إلی أجل مسمّی» در آیه استمتاع الف ) ادله قائلین «إلی أجل مسمّی» در قرآن فاضل مقداد از بزرگان صحابه و تابعین که اشخاص مشهوری مانند ابن عباس ، ابن جبیر، ابـی بـن کعب و ابن مسعود بودن و قائل به نسخ حکم متعه نبوده و دوام حلالیت ازدواج موقت را روایـت کرده اند و نیز آیایه مبارکه نساء/٢٤ را وقاریان و مفسران در هنگام قرائت ایـن آیـه «فمـا اسْـتمْتـعْتُمْ بـه مْنـهُنّ إلی أجـل مسـمّی فـآتُوُهنّ أُجُـورهُنّ فریضـة » که قیدی توضیحی است قرائت نموده اند.