چکیده:
سعدی را به حق شاعر طبیعت بهاری نامیده اند. تا جائیکه بسامد عناصر طبیعت درآثار او به صورت یک خصیصۀ سبکی درآمده است. طبیعت گرایی سعدی را غالبا ناشی از طبع خوشباشی و روح جوان و پرشور و وی دانستهاند. اما از این نکته غفلت کردهاند که سعدی عناصر طبیعت را به عنوان ابزاری جهت بیان اندیشههای والای خود به خدمت گرفته است تا بدین شیوه در ذهن مخاطبانش ماندگار شود. در این مقاله تشبیهات برگرفته از طبیعت استخراج شده و مورد بررسی قرار گرفت. و نتایج حاصل از آن نشان داد که هدف سعدی از کاربرد این عناصر نه فقط القاء روح شادباشی و جوانی در مخاطب بلکه جاودان کردن نام خود تا ابد است. مهمترین اندیشههایی که سعدی با کمک عناصر طبیعت در کلیات آثارش در پی تبیین آنهاست عبارتند از: عشق، پند و اندرز و خودستایی.آنچه در این پژوهش، تازه تر مینماید بیان این اندیشهها در قالب تشبیه است که احتمالاً آگاهانه صورت گرفته است.
خلاصه ماشینی:
کليدواژه ها: تشبيه ، عناصر طبيعت ، انديشه سعدي مقدمه و بيان مسأله روشن است که هر کس براي بيان افکار و انديشه هاي خويش از عنصر و پديده اي استفاده ميکندکه در دسترس اوست .
»(ماسه ،١٣٦٩: ٢٨٠) در اين پژوهش بر اساس عناصري از طبيعت که به عنوان مشبه به در آثار سعدي به کار رفته اند به تاثير آنها در تبيين انديشه هاي سعدي مي پردازيم .
در واقع سعدي عناصر طبيعي پيرامون خود را به کار مي برد تا با استفاده از تشبيه انديشه هاي زيباي خود به زيبايي هاي موجود در طبيعت بهتر آنها را در ذهن مخاطبانش جاي دهد و بدين وسيله نام خود را تا ابد جاودان کند.
در اين مقاله پس از بررسي کل تشبيهات آثار سعدي که يکي از عناصر طبيعت به عنوان مشبه به آنها به کار رفته است چنين استدلال مي شود که طبيعت در آثار سعدي نه فقط به دليل طبع خوش باشي و طبيعت دوست سعدي بلکه به عنوان ابزاري در جهت تبيين انديشه هاي شاعر به کار رفته است .
آنچه که تصاوير طبيعت آثار سعدي را از ديگران متمايز کرده است اين است که هدف شاعر از آوردن اين تصاوير فقط کسب التذاذ و تصويرآفريني نيست بلکه هدف اصلي او به خدمت گرفتن آنها جهت تبيين و تلقين انديشه هايش در ذهن مخاطب است .
(به تصویر صفحه مراجعه شود) ماه با ٨٧ مورد استفاده بيشترين بسامد را داراست که سعدي فقط در ٧٥ مورد تشبيه از آن براي بيان زيبائي معشوق استفاده کرده است .
در اين پژوهش بسامد تصاوير طبيعي به کار رفته در تشبيهات کل آثار سعدي در قالب جدول نشان داده شده است .