چکیده:
امروزه بافت فرسوده شهری بهعنوان یکی از نگرانیهای اصلی مدیران شهری بهویژه در زمان وقوع بحرانهای طبیعی و انسانی است. کلانشهر اهواز نیز به علت موقعیت ارتباطی، اقتصادی و مرزی خود و داشتن 11 کانون بافت فرسوده با 1102 هکتار اهمیت موضوع استفاده از رهنمودهای پدافند غیرعامل نیز به عنوان مجموعهای از اقدامات جهت به حداقل رساندن آسیبپذیری جهت ایمنی بخشی به بافت فرسوده آن را روشن نموده است. هدف این پژوهش اولویتبندی ایمنسازی بافت فرسوده منطقه یک شهر اهواز با رویکرد پدافند غیرعامل میباشد. روش تحقیق بر اساس هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانهای و تحقیقات انجام شده بوده و جهت تحلیل اطلاعات از نرمافزار (Arc GIS) استفاده شده است. مدل به کار رفته منطق فازی(Fuzzy Logic) است که از عملگر گاما(Gamma) 0.9 در همپوشانی15 مؤلفه استفاده شده است. یافتهها حاکی از آن است که در منطقه یک، 8 محله درگیر بافت فرسوده بوده که پس از تحلیل مشخص گردید که کوی یوسفی در اولویت اول و محلات 60 پاره، صابئین مندائی و بازار عبدالحمید در اولویت پنجم قرارگرفتهاند. علت آسیبپذیری بالای بافت فرسوده کوی یوسفی را میتوان در ریزدانگی بالا، تراکم بالای جمعیت(800-400 نفر در هکتار)، بافت با مصالح سست، نفوذناپذیری بالا و کاربری غالب مسکونی که ازنظر پدافند غیرعامل یک کاربری با آسیبپذیری بالا بوده، دانست. در مقابل از دلایل قرارگیری بافت فرسوده محله بازار عبدالحمید در اولویت پنجم را میتوان غلبه بالای بافت نوساز، کاربری غالب تجاری، تراکم پایین جمعیت(کمتر از 100 نفر در هکتار) و نفوذپذیری بالا دانست و درمجموع میتوان گفت که ازجمله عوامل مهم افزایش آسیبپذیری بافت فرسوده منطقه یک شهر اهواز را میتوان در تراکم بالای جمعیت، ریزدانگی بالای بافت، جنس مصالح سست و نفوذپذیری پایین بافت جهت امدادرسانی بهتر در زمان وقوع بحران نام برد.
خلاصه ماشینی:
اولویت بندی مؤلفه های ایمن سازی بافت فرسوده شهری با رویکرد پدافند غیرعامل (نمونه موردی: بافت فرسوده منطقه یک کلان شهر اهواز) مسعود صفائی پور١، ندا پیوند٢ چکیده کلان شهر اهواز نیز به علت موقعیت ارتباطی، اقتصادی و مرزی خود و داشتن ١١ کانون بافت فرسوده با ١١٠٢ هکتار اهمیت موضوع استفاده از رهنمودهای پدافند غیرعامل نیز به عنوان مجموعه ای از اقدامات جهت به حداقل رساندن آسیب پذیری جهت ایمنی بخشی به بافت فرسوده آن را روشن نموده است .
در مقابل از دلایل قرارگیری بافت فرسوده محله بازار عبدالحمید در اولویت پنجم را میتوان غلبه بالای بافت نوساز، کاربری غالب تجاری، تراکم پایین جمعیت (کمتر از ١٠٠ نفر در هکتار) و نفوذپذیری بالا دانست و درمجموع میتوان گفت که ازجمله عوامل مهم افزایش آسیب پذیری بافت فرسوده منطقه یک شهر اهواز را میتوان در تراکم بالای جمعیت ، ریزدانگی بالای بافت ، جنس مصالح سست و نفوذپذیری پایین بافت جهت امدادرسانی بهتر در زمان وقوع بحران نام برد.
مطلبی که اهمیت این موضوع را برای شهری ایرانی، بارزتر مینماید، دارا بودن کشور ایران از موقعیت ژئو استراتژیک - ژئواکونومیک و وقوع ٣١ بحران از ٤٨ بحران شناخته شده جهانی در آن میباشد(٢٦ :٢٠٠٨ ,United Nation)، اما آنچه که بر پیچیدگیهای ناشی از سطح و تنوع خطرپذیری شهر ایرانی افزوده ؛ پویش جمعیتی شهر گرا و عمدتاً تمرکز طلبی است که زمینه ساز شکل گیری کانون های شهری عموماً ناایمن به ویژه کلان شهرها در برابر مخاطرات و حوادث غیرمترقبه شده است (رهنمایی و محمدی ده چشمه ، ١٣٨٨: ٢٨٤).
در این پژوهش سعی شده است تا با استفاده از مدل منطق فازی به اولویتبندی ایمنسازی بافت فرسوده منطقه یک شهر اهواز به عنوان قلب اقتصادی آن پرداخته شود.