چکیده:
«مفتاحالطّالبین» اثر ارزشمندی است که فقط دو نسخة خطی - یکی در کتابخانة گنجبخش پاکستان (شمارة 2853) و دیگری در کتابخانة ندوة العلمای هند (شمارة 191)- از آن وجود دارد و تاکنون هم بررسی و تصحیح نشده است. این کتاب را محمود غجدوانی (قرن دهم ه.ق) در منقبت شیخ کمالالدّین حسین خوارزمی (تولد قبل از 885 خوارزم) در چهارمقاله همراه با یک مقدمه و خاتمهای کوتاه نوشته است. مقالات اول و دوم در بارة ریاضتهای شیخ و مقالة سوم در خوارق عادات او و مقالة چهارم شامل چهل مجلس از مجالس وی است. غجدوانی طبع شعر نیز داشته و بعضی از سرودههایش را گاهی با تخلّص «محمود» در این متن آورده است. در این مقاله مهمترین ویژگیهای مفتاحالطّالبین در سه سطح فکری، زبانی و ادبی همراه با معرّفی مختصر نسخه-های خطّی آن قلمی میشود و در نهایت نگارنده عزم آن دارد که با تصحیح این اثر آگاهیهای تازهای در بارة سیر عرفان و تصوف و احوال عرفا، مخصوصاً کمالالدّین حسین خوارزمی عرضه کند.
Muftah al-Talibeen is a valuable work of which there are only two manuscripts - one in the Ganjbakhsh Library of Pakistan (No. 2853) and the other in the Library of the Prophet of India (No. 191) - and have not yet been reviewed or revised. This book by R.Mahmoud Ghadjavani (10th century AH) wrote a short introduction to Sheikh Kamal al-Din Hussein Kharazmi (born before 885 Kharazm) with an introduction and a short introduction. The first and second articles on the austerities of the Sheikh and the third article in Kharijite are his habits and the fourth article includes forty assemblies of his assemblies.Ghadjavani also had a poetic nature and sometimes composed some of his poems under the pseudonym "Mahmoud" in this text. In this article, the most important features of Moftah-ul-Talibin are written in three intellectual, linguistic and literary levels, along with a brief introduction to its manuscripts. It offers information about the course of mysticism, Sufism, and the condition of mystics, especially Kamal al-Din Hussein Kharazmi.
خلاصه ماشینی:
معرفي نسخه خطي مفتاح الطالبين (قرن دهم ) 1 محمد حسني دانشجوي دکتري زبان و ادبيات فارسي، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامي.
بــه صــورتي کــه داســتان هــا و حکايــت هــايي را در موضــوعات مختلــف گــردآوري کــرده اسـت و توانســته بــا اســتفاده از آن هـا يـک رشـته معـارف اخلاقـي و پنـد و انـدرز را بيـان کنـد؛ و ايـن امـر بيـانگر احاطـه و مطالعه گستردة مؤلف و استفاده از منابعي زياد براي نگارش اين اثر است .
مفتاح الطالبين که منقبت نامه اي است در احوال و اقوال شيخ کمال الدين حسين خوارزمي از اين دست نگاشته هاي پراهميت است .
در اغلب منابع احوال اين صوفي با تاج الدين حسين خوارزمي (مقتول در ٨٣٩ هجري) به هم آميخته است (مايل هروي،١٣٧٨: صص ١٥٤-١٤٥ / شوشتري ١٣٩٢: ٤١٤/٤ به بعد / نسخۀ خطي مفتاح الطالبين به شمارة ٢٨٥٣ محفوظ در کتابخانۀ گنج بخش / معصوم عليشاه : ١٣٤٥: ٣٤٤/٢ و ٣٤٥ / ابن عماد،١٣٥٢ ق :٣٢٠/٨ و ٣٢١ / جعفريان ، ١٣٩٠: ٨٨-١١).
غجدواني در مقدمه اش از سفر کمال الدين حسين خوارزمي از خوارزم به سمرقند در سال ٩٢٣ هجري ياد ميکند و اين که چگونه با شيخ ديدار کرده و به مريدانش پيوسته است .
غجدواني در مقالۀ اول حکاياتي از رياضات و مجاهدات کمال الدين حسين خوارزمي از زبان خود او نقل ميکند اين حکايات بيان احوال عرفاني و سلوک شيخ تا پيش از پيوستن به مرشدش حاجي محمد خبوشاني است .