چکیده:
اندیشه سیاسی در هر دورهای بر اساس دو متغیر زمان و مکان صورت بندی میشود. بدین جهت اندیشه سیاسی در ایران ضمن بهره گیری از فلسفه یونانی، از عناصر ایرانی همچون ایرانشهری و وجوه اسلامی برخوردار بوده است. به همین دلیل اندیشه سهروردی همانند اندیشه سیاسی اکثر متفکران مسلمان، ترکیبی از عناصر عرفانی، ایرانشهری، اسلامی و یونانی است. در واقع سهروردی تلاش کرده است که بین عناصر سیاسی غربی، ایرانی و اسلامی سازگاری ایجاد نماید. به همین دلیل بر موضوعاتی همانند حکمت (فیلسوف شاه) یا سوفوکراسی، جایگاه سیاست در سعادت انسانی، تعامل بین اخلاق و سیاست، اتصال بین امر زمینی و آسمانی، عدالت و اعتدال تاکید میکند.
Revising the Political Thoughts of Iranian Philosophers; Political Thought of Suhrawardi Abstract: In every era, political thought is formed based on two variables of time and place. For this reason, political thought in Iran, while enjoying Greek philosophy, has enjoyed Iranian elements such as Iran and Islamic aspects. Suhrawardi's thought, like the political thought of most Muslim thinkers, is a combination of mysticism, Islamic, Greek and Iranian elements. In fact, Suhrawardi has tried to reconcile Western, Iranian, and Islamic political elements. He emphasizes issues such as wisdom (philosopher of the king), the place of politics in salvation, the interaction between ethics and politics, the connection between the earthly and heavenly, justice and moderation. Key Words: Suhrawardi, Political Thought, Wisdom, Greek Philosophy
خلاصه ماشینی:
(سهروردی،55:1380) شیخ اشراق، میان نظام اشراقی خود و حکمت ایران باستان، پیوندی ژرف برقرار کرده، و سنت اندیشه کهن ایرانی را با سنت معنوی و حکمی دوره اسلامی مرتبط میسازد.
سهروردی تفسیری شیعی از نبوت به دست داده و انبیا را صرفاً برگزیده و انسان کامل معرفی نمیکند؛ بلکه آنها را معصوم و منصوب از جانب خداوند بر مردم دانسته و در تفکر سیاسی خود، پیامبران را شایستهترین انسانها در حکمت و قدرت و حکومت بر میشمارد و حکومت انبیا را نخستین و برترین شکل حکومت توصیف میکند.
(سهروردی، 1380، جلد 3) معرفی عرفای نامدار دوره اسلامی به عنوان الگوی شاه آرمانی، ناشی از درک عرفانی سهروردی از اندیشه سیاسی است، سهروردی نشان میدهد که پادشاهی موجود با الگوی شاهی آرمانی، که همان الگوی حکومت متأله است، فاصله بسیار دارد.
این ویژگی در اندیشه سیاسی ایرانشهری، همواره به شاهان آرمانی نسبت داده شده است، سنت کهن ایرانی به این ویژگی، خصلتی اسطورهای میبخشد، ولی سهروردی آن را در چارچوبی عرفانی درک میکند.
سهروردی هر دو جنبه این شخصیت را بر اساس حکمت اشراقی خویش از نو تفسیر میکند و حکایت کیخسرو به ویژه پایان شکوهمند آن، حاوی تمامی جنبههای رمزی گذار از حماسه پهلوانی به حماسه عرفانی است و دریافت ویژهای از شهریاری آرمانی عرضه میدارد.
میتوان نتیجه گرفت که در دریافت سهروردی از خره کیانی، عالم خیال نقش مهمی دارد، مهمترین ابتکار سهروردی، توضیح و تفسیر عناصر اندیشه سیاسی ایرانشهری در ساحت باطنی این عالم و بخشیدن معناها و ظرفیتهای جدید به اندیشه شاهی آرمانی بود.
اندیشه سیاسی ایرانشهری اساساً بر شاه آرمانی متکی است و تنها با وجود این شخص است که حکومت سامان میشود.