چکیده:
هدف پژوهش حاضر ارزیابی معیارهای مدیریت رفتار اخلاقی در بستر فرهنگ جامعۀ ایرانی بود. پژوهش حاضر با توجه به هدف، کاربردی و با توجه به نحوه گردآوری دادهها از نوع پژوهشهای توصیفی ـ پیمایشی محسوب میشود. جامعه آماری پژوهش شامل تمام شهروندان 45-18 سال شهرهای تهران، مشهد، اصفهان، اهواز، کرج و سمنان در سال 1398 بودند که با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای 500 نفر بهعنوان نمونه پژوهش (306 نفر زن و 194 نفر مرد) انتخاب شدند. همه شهروندان نمونه پژوهش پرسشنامه معیارهای مدیریت رفتار اخلاقی در کنترل رفتارهای غیراخلاقی را تکمیل کردند. ضریب آلفای کرونباخ ابزار پژوهش (752/0) توسط پژوهشگر محاسبه شده است. دادهها با آزمونهای تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی، تی تک نمونهای و آزمون فریدمن با استفاده از نرمافزارهای SPSS و LISREL تحلیل شدند. یافتهها نشان داد که: معیارهای مدیریت رفتار اخلاقی در کنترل رفتارهای غیراخلاقی در سه عامل فردی، اجتماعی و دینی دستهبندی شدند. میانگین قواعد مدیریت رفتار اخلاقی در کنترل رفتارهای غیراخلاقی (قاعده رسانهها، قاعده مادر، قاعده کیفیت خواب، قاعده منافع شخصی، قاعده طلایی، قاعده فضایل شخصی، قاعده تعمیم رفتار، قاعده الگو بودن، قاعده قانونی بودن، قاعده آینه، قاعده عبرت دیگران شدن، قاعده باور به نظارت مستمر، قاعده نوعدوستانه، قاعده عمل به فرامین دینی) بالاتر از سطح قابلقبول بود. همچنین از میان قواعد مدیریت رفتار اخلاقی در کنترل رفتارهای غیراخلاقی، قاعده طلائی در رتبه اول، قاعده فضایل شخصی در رتبه دوم و قاعده مادر در رتبه سوم قرار دارند؛ اما قاعده نوعدوستی در رتبه آخر قرار دارد.
خلاصه ماشینی:
قاعدة مادر: بر اساس يک باور جهاني، مادران به عنوان منصف ترين قضاوت کنندگان و خيرخواهترين مشاوران نسبت به فرزندان خود شناخته ميشوند ( ,Gardner ٢٠٠٧)؛ بنابراين اگر انسانها در شرايطي که داراي مادري با ويژگيهاي رواني و اخلاقي متعارف باشند ميتوانند قبل از هر عملي که در درست بودن آن ترديد دارند، اين پرسش ١٤ فصلنامه علمي سال پانزدهم ، بهار ٩٩ شماره ٤٢ را مطرح سازند که "اگر مادرم از اين تصميم يا رفتار من اطلاع يابد، خوشحال خواهد شد يا موجب سرافکندگي او ميشود؟" (فرهادينژاد و کاظميان، ١٣٩٧) قاعدة کيفيت خواب: اين قاعده به ما توصيه مي کند که در شرايطي که عقل شما در مواجهه با دوراهي هاي اخلاقي درمانده مي شود، به نداي قلب خود گوش کنيد (٤٥-٤٢ :١٩٩٧ ,Badaracco).
نتايج آزمون فريدمن براي رتبه بندي معيارهاي مديريت رفتار اخلاقي در کنترل رفتارهاي غيراخلاقي رتبه درجه سطح متغير اولويت قاعدهها خي دو ميانگين آزادي معناداري ١ قاعدة طلايي ٨/٥٤ قاعدة فضايل ٨/٤٧ 2 شخصي ٣ قاعدة مادر ٨/١٥ قاعدة باور به ٨/٠٥ 4 نظارت مستمر قاعدة منافع ٨/٠٣ 5 قواعد شخصي مديريت قاعدة الگو ٧/٦٤ 0/001 13 212/055 6 رفتار بودن اخلاقي قاعدة عمل به ٧/٥٦ 7 فرامين ديني قاعدة تعميم ٧/٤٠ 8 رفتار قاعدة قانوني ٧/١٨ 9 بودن ١٠ قاعدة رسانه ها ٧/٠٦ ١١ قاعدة عبرت ٧/٠٢ فصلنامه علمي سال پانزدهم ، بهار ٩٩ شماره ٤٢ ٢٥ ديگران شدن قاعدة کيفيت ٦/٨٩ 12 خواب ١٣ قاعدة آينه ٦/٧٨ قاعدة ٦/٢٢ 14 نوعدوستانه نتايج ارائه شده در جدول (٤) نشان ميدهد که نتيجه آزمون فريدمن با آماره ٢١٢٠٥٥=X٢ در سطح ٠/٠٠١ به لحاظ آماري معنادار بوده است .