چکیده:
نگره تفکیک دارای مبانی، اصول و قواعد مختلفی است که با تکیه بر آنها به تبیین آراء و دیدگاه های خود می پردازد. در این نوشتار تلاش شده تا مبانی این نگره تبیین و مورد ارزیابی قرار گیرند. هدف از انجام این تحقیق، نشان دادن ضعف و سستی مبانی این نگره است. ضعف مبانی یک نگره، منشا تردید در اصل اعتبار آن نگره می شود. نگارنده با تحقیق کتابخانه ای در آثار تفکیکیان به ویژه آقا مجتبی قزوینی، مبانی آنان را اصطیاد و در قالب مبانی «معرفت شناختی و روش شناختی» و «هستی شناختی» تحلیل کرده است. نویسنده پس از تبیین این مبانی، به ارزیابی انتقادی آنان می پردازد. از آنجا که از سویی یکی از شرایط اساسی برای اطلاق «مکتب» بر یک رویکرد و نگرش، وجود مبانی صحیح و متقن است و از دیگر سو تفکیک فاقد این شرط است؛ باید گفت تفکیک یک نگرش و نگره فکری و نه یک مکتب است و اطلاق مکتب به آن مجاز می باشد.
خلاصه ماشینی:
محمدحسـن وکيلـي در کتـاب «مکتب تفکيک تاريخ و نقد» افزون بر نقد برخي آراء تفکيکيان به مباني روش شناختي آنـان نيز اشاره کرده است ؛ ليکن به ديگر مباني نظير معرفت شناسي وهستيشناسي نپرداخته اسـت .
تفکيک شناسي نيز از اين قاعده مستثني نيست و ضروري است تـا بـراي شـناخت ايـن نگره ، مباني و پيش فرض هاي آن مورد مطالعه قرار گيرد.
دانشمندان در امکان ، ابزار، منابع و چگونگي شناخت و تحصيل معرفـت ، داراي اتفاق نظر نبوده و راه هاي معرفتي متعددي را ارائه کرده اند، ازاين رو ضروري است تـا پـيش از ورود به تبيين ديدگاه هر مکتب يا رويکـرد فکـري، راه هـاي کسـب معرفـت و بـه ديگـر سخن مباني معرفت شناختي آن ، مورد مطالعه و ارزيابي قرار گيرد.
اين در حالي اسـت کـه ، متعلـق دعـوت انبيـاء (توحيـد، نبوت و معاد) همان شرع است ؛ ولي آنچه در ذهن انسان پس از شنيدن دعوت انبياء حاصـل ميشود، نقل است ، ازاين رو به سبب اختلاف فهـم و برداشـت ، ميـان ديـن پژوهـان اخـتلاف هست ، پس طرفداران نگره تفکيک دليل حجيت شـرع را بـراي اعتبـار بخشـي نقـل بـه کـار برده اند.
(قزويني، بي تا ب : ص ١٣٦ و ١٤٥) تحليل و بررسي دو گام نخست تبيين شده (صـدور و دلالـت روايـات ) مـورد اتفـاق و پـذيرش عمـوم دين پژوهان عقلي و نقلي است ؛ (البته تبيين تفکيکيان داراي ابهاماتي اسـت کـه در ادامـه بـه آن ها اشاره ميشود.