چکیده:
مقوله­ی کیفیت محیط فضای درمانی ابعاد وسیعی دارد و از چشم­انداز­ها و پارادایم­های مختلفی می­توان به این موضوع پرداخت­؛ اما این پژوهش بیشتر به بررسی مؤلفه‌های کیفیت محیط در فضای عمومی بیمارستانی، که با طبیعت شفابخش مرتبط بوده، می­پردازد. استفاده از طبیعت در مراکز درمانی، به‌عنوان روشی جهت کاهش تنش­های محیطی و بهبود کیفیت ­محیط هست. استفاده از فضای سبز و ایجاد امکان دسترسی کاربران مراکز درمانی به طبیعت، می­تواند محیطی آرامش­بخش مهیا سازد و همچنین درروند بهبودی بیماران، ارتقای سلامت و رضایت کارکنان اداری نیز مؤثر واقع شود. ­­انتخاب نمونه­های پژوهش (بیمارستان­شریعتی و مجتمع بیمارستانی امام­خمینی)، نیز به لحاظ برخورداری از محوطه سبز در کنار ساختمان درمانی مدنظر نگارنده بوده است. کیفیت محیط این فضاهای درمانی، به‌واسطه عوامل و غیر کالبدی در فضای عمومی داخلی و محوطه سبز، در راستا با اثرات شفابخش طبیعت، مطابق با مدل پژوهش، موردبررسی قرار گرفت. این تحقیق باهدف، بررسی اثربخشی مولفه­های­کیفیت محیط فضاهای عمومی درمانی، بر رضایت کاربران است. این تحقیق توصیفی، از نوع پیمایشی و همبستگی است. پرسشنامه مبتنی بر مدل پژوهش صورت گرفت تعیین مؤلفه‌های اثربخش کیفیت محیط، از رگرسیون چندمتغیره به روش گام­به­گام استفاده شد و ارزیابی رضایتمندی کاربران، پیرامون 27 گویه، پاسخ­ها بر طبق طیف­ لیکرت و از طریق آزمون تی­تک نمونه­ای، تحلیل گردید. انتخاب جامعه­ی آماری از روش نمونه­گیری کوکران با ضریب خطای 1/0 حدود 350 نفر به دست آمد؛ و نیز از نرم­افزار تحلیلی آماری spss برای تجزیه­و­تحلیل پاسخ­ها استفاده گردید. نتایج تحلیل نمودارها بر وجود همبستگی بین متغیر کیفیت و رضایت دلالت داشته است. همچنین بحث رضایت از مؤلفه‌های کیفیت محیطی، در بیمارستان شریعتی بیشتر از بیمارستان امام خمینی بوده است.
Introduction: The hospital is of particular importance as a place where the process of caring for and treating the patientchr('39')s human body (where part of his or her body and mind is damaged) takes place. The hospital environment creates tension and stress, so any effort to reduce this tension and stress will positively result in creating a pleasant feeling and increasing the quality of the environment and a sense of satisfaction. The quality of the treatment environment has wide dimensions, and this issue can be addressed from different perspectives and paradigms. However, this study further investigates the factors of naturalism in the public space of the hospital. The use of nature in medical centers is a way to reduce environmental stress and improve the quality of the environment. The use of green space and the possibility of access to nature for the users of medical centers can provide a relaxing environment and be effective in patientchr('39')s recovery, promotion of health, and satisfaction of administrative staff. Physical-environmental and non-physical (social-psychological) elements affect human perception of the environment. The purpose of the present study was to investigate the components of environmental quality from naturalism in the therapeutic environment. The authors have considered selecting research samples (Shariati Hospital and Imam Khomeini Hospital Complex) in terms of having a green area next to the medical building. According to the research model, physical-environmental and non-physical factors evaluated the environmental quality of these treatment spaces in the interior and the area. This research aims to improve the environmental quality of treatment spaces with a naturalistic approach in line with user satisfaction.
Methodology: This research is descriptive. The questionnaire was based on the research model. Multivariate regression was used by the stepwise method . And user satisfaction assessment around 27 items, the answers were analyzed according to the Likert scale and through a one-sample t-test. The statistical population was selected from the Cochran sampling method with an error coefficient of 0.1 of about 350 people. Also, SPSS analytical-statistical software was used to analyze the answers.
Results: The results of graph analysis indicate a correlation between quality and satisfaction .
Conclusion: Also, the issue of satisfaction with environmental quality factors in Shariati Hospital has been more than Imam Khomeini Hospital
خلاصه ماشینی:
سؤال پژوهش ، «وضعيت رضـايتمندي کـاربران بيمارسـتان امـام خمينـي و بيمارستان شريعتي ، از عوامل کيفيت محيط در فضاي عمومي درماني ، در ابعاد مختلف چگونه است ؟» براي شناخت تأثيرات فضاي سبز(طبيعت گرايي )، در مراکز درماني به پژوهش ها و مطالعات صورت گرفته ، رجوع مي شود.
(امامقلي ، ١٣٩١، ٤) (به تصویر صفحه رجوع شود) تصوير ١- رابطه بين کيفيت محيط و رضايتمندي (نگارنده برگرفته از توضيحات : (انصاري ، مؤمني ، ١٣٨٩، ١١٠) و (امامقلي ، ١٣٩١، ٤) کيفيت محيط در فضاي درماني ازمولفه هاي بسياري تشکيل شده است با مطالعاتي که از تحقيقات پژوهشگران پيرامون اين امر صورت گرفت به جمع آوري بخش مهمي از اين عوامل که بر ادراک و رفتار کاربران تأثير به سزايي دارد، در قالب جدول زير پرداخته مي شود.
با توجه به يافته هاي محققان ، و نظريه هاي محيط هـاي شـفابخش ، طبيعـت دوسـتي بايوفيليـا، نقـش طبيعت در درمان (طب مکمل )، طراحي بيمارمحور، عملکردگرايي ، کالبدي محيطي و غير کالبدي (اجتماعي -روانشناسـي ) در فضـاي درمـاني ، مي توان چنين نتيجه گرفت که هريک از دياگرام ها يا پژوهش ها، بخش محدودي را بررسي کرده و ديد همه جانبـه بـه موضـوع ، کـه عوامـل بسياري در ارتقاء و بهبود کيفيت محيط فضاي درماني طبيعت گرا (شفابخش )، مؤثر هستند، ناديده گرفته شد.
تأثيرات ابعاد غير کالبدي که بيشتر برمبناي مؤلفه هاي روانشناسي و اجتماعي است منجر به رضـايتمندي و سلامت کاربران درنتيجه تعامل با اين محيط درماني دارد.