چکیده:
ارث ﯾﮏ واﻗﻌﻪی ﺣﻘﻮﻗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮت ﺣﻘﯿﻘﯽ و ﯾﺎ ﺑﻪ ﻣﻮت ﻓﺮﺿﯽ ﻣﻮرث ﺗﺤﻘﻖ ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ورﺛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺮﮐﻪی ﻣﺘﻮﻓﯽ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻧﻤﯽﺷﻮد، ﻣﮕﺮ ﭘﺲ از ادای ﺣﻘﻮق و دﯾﻮﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﮐﻪی ﻣﯿﺖ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﯽﮔﯿﺮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻤﻠﮏ ﺗﺮﮐﻪ، اﺛﺮ ارادهی وارث ﻧﯿﺴﺖ و ﺗﻤﻠﮏ ﺑﻪ رﺿﺎی او ﺗﺤﻘﻖ ﻧﻤﯽﯾﺎﺑﺪ، ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻤﻠﮏ ﺗﺮﮐﻪ، ﻗﻬﺮی و ﺑﻪ ﺣﮑﻢ ﺷﺮع و ﻗﺎﻧﻮن ﺻﻮرت ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد و ارادهی وارث ﻫﯿﭻ دﺧﺎﻟﺘﯽ در آن ﻧﺪارد و ﻣﺪﺧﻞ و آﻏﺎز آن ﻣﺮگ ﻣﻮرث اﺳﺖ. ﺑﺎ وﺟﻮد اﯾﻦ، ﻗﺎﻧﻮنﮔﺬار ﺑﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از وارﺛﺎن، ﺣﻖ ﻗﺒﻮل ﯾﺎ ردّ ﺗﺮﮐﻪ را داده اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺑﻪ روش ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺗﺮﮐﻪ و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ آن از ﻣﻨﻈﺮ ﻣﺬﻫﺐ ﺗﺸﯿﻊ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه و در ذﯾﻞ آن، ﻟﻐﺎت و اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﮐﻠﯿﺎت ﻋﻨﺎﺻﺮ، اﻧﻮاع واﻗﺴﺎم ارث، ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ارث، ﻣﻮﺟﺒﺎت و ﺷﺮوط ارث، ﻣﻮاﻧﻊ ارث ﺗﺒﯿﯿﻦ وﺗﺸﺮﯾﺢ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ. ﻫﺪف ﻣﺎ از اﯾﻦ ﮐﺎر ﺟﻤﻊ آوری اﻃﻼﻋﺎت و ﻧﻈﺮات ﻣﺸﻬﻮر، ﺟﻬﺖ دﺳﺘﺮﺳﯽ آﺳﺎن و راﺣﺖ ﺑﻪ ﺳﻮاﻻت ﻣﺠﻬﻮل ﺗﮏ ﺗﮏ ﻣﺮدم ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻓﺮﺿﯿﻪی ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ، ﻣﻮﺟﺒﺎت ارث ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﺴﺐ و ﺳﺒﺐ، از ﻃﺮﯾﻖ وﻻء ﻧﯿﺰ ﻣﺎﺗﺮک ﻣﺘﻮﻓﯽ از ﻣﻮﻟﯽ ﺑﻪ ﻣﻮﻟﯽ ﻋﻠﯿﻪ ﺑﻪ ﺻﺮف ﻣﻮت ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﮔﺮدد؛ ﻣﮕﺮ اﯾﻦﮐﻪ دﯾﻮن ﺑﻪ ﺗﺮﮐﻪ ﺗﻌﻠﻖ ﮔﯿﺮد ﯾﺎ ﯾﮑﯽ از ﻣﻮاﻧﻊ ارث ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ و اﺟﻤﺎﻻ ﻫﻤﻪی ﺧﯿﺎرات ﺷﺨﺺ ﻣﺘﻮﻓﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ورﺛﻪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﺷﻮد، روش اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪای و ﺑﺎ روﯾﮑﺮد ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- ﺗﺒﯿﯿﻨﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
خلاصه ماشینی:
بازکاوی روش تقسیم ترکه (با نگاهی نقلی) محمدمهدی کریمینیا 1 ، اکبر دهقان 2 ، مجتبی انصاری مقدم 3 1 استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم (نویسنده مسئول) 2 طلبه حوزه قم، فارغ التحصیل موسسه فقه و حقوق اسلامی 3 دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه میبد، پژوهشگر مطالعات اسلامی و مدرس دانشگاه چکیده ارث یک واقعهی حقوقی است که به موت حقیقی و یا به موت فرضی مورث تحقق پیدا میکند و مالکیت ورثه نسبت به ترکهی متوفی مستقر نمیشود، مگر پس از ادای حقوق و دیونی که به ترکهی میت تعلق میگیرد.
هدف ما از این کار جمع آوری اطلاعات و نظرات مشهور، جهت دسترسی آسان و راحت به سوالات مجهول تک تک مردم می باشد فرضيهی نويسنده بر اين است كه، موجبات ارث علاوه بر نسب و سبب، از طریق ولاء نیز ماترک متوفی از مولی به مولی علیه به صرف موت منتقل ميگردد؛ مگر اينكه ديون به تركه تعلق گيرد یا یکی از موانع ارث موجود باشد و اجمالا همهی خيارات شخص متوفي نيز به ورثه منتقل ميشود، روش اين تحقيق، كتابخانهاي و با رویکرد توصیفی- تبیینی میباشد.
در کیفیت ارث بردن طبقه سوم مشخصات کلی ارث طبقه سوم، از این قرار است که اگر متوفی در طبقه نخست و دوم خویشاوندی نداشته باشد، ترکه او به خویشاوندان طبقه سوم او یعنی اعمام (عمو و عمه) و اخوال (دایی و خاله) او و در صورت نبودن آنها، به اولاد آنها تا هر قدر که پایین بروند میرسد.