چکیده:
توجه به ریسک و مخاطره در مباحث مربوط به فقر به طور گسترده مورد توجه و پذیرش قرار گرفته است. در این ارتباط آسیبپذیری در برابر فقر، موضوعی است که در اولویتبندی ریسکهای اجتماعی نامطلوب و مدیریت استراتژی ریسک از اهمیت ویژهای برخوردار است. پس این مقاله به بررسی این موضوع در سطح خرد در مناطق روستایی میپردازد. به این منظور از معیارهای خطرپذیری، خط فقر مطلق افزوده و شاخصهای فقر فوستر و همکاران استفاده شد. آمار و اطلاعات مورد نیاز به صورت پیمایشی از 120 خانوار در سه روستای شهرستان فسا به دست آمد. نتایج حاکی از آن است که 66/ 46 درصد خانوارهای نمونهی مورد مطالعه، دارای کمترین خطرپذیری هستند،40 درصد خانوارها همواره بالاترین سطح خطرپذیری را به خود اختصاص دادهاند و همیشه در معرض آسیبهای فقر قرار دارند. برای 34/ 13 درصد باقیماندهی خانوارها، فقر یک تهدید بوده و این گروه از خانوارها درعین غیرفقیر بودن، آسیبپذیر در برابر فقر هستند. همچنین نتایج بیانگر آن است که، برای نیل به موفقیت کامل در زمینهی رهایی خانوارها از پدیدهی فقر، کمک و یاری به آنان باید به میزانی بیش از آن صورت گیرد که آنها را به سطح خط فقر مطلق میرساند. از سوی دیگر، با در نظر گرفتن معیار میزان خطرپذیری، تاثیر هر واحد مساعدت به فقرا به میزان قابل ملاحظهای افزایش مییابد. نتیجهی دیگر شایان یادآوری آن است که معیار خطرپذیری بر لایههای درونی فقر اثرگذار است و میتواند زمینه را برای کاهش هر چه بیشتر و سریعتر عمق فقر و ترمیم موثرتر آسیبهای وارده به خانوارها فراهم کند.
In this study, vulnerability to poverty was investigated at micro level applying risk exposure criterion, augmented absolute poverty line, and FGT indices were applied to a sample of 120 households in three villages of Fasa Township, in Fars, Iran. Data in 2007 were collected randomly by interviewing and completing corresponding questionnaires. Based on the results, while nearly 47% of households are considered with minimum risk exposures, 40% have always the highest risk exposure levels and are vulnerable to poverty risk all the times. Poverty is a threat for the rest of families who are non-poor but vulnerable to poverty. Moreover, the results indicated that in order to have a perfect removal of poverty, households must be compensated much more than amounts needed to achieve absolute poverty line level. Furthermore, the impacts of each unit of supports to poor increase significantly with taking risk exposure criteria into account. Finally, risk exposure influences inner layers of poverty and may lead to more and quick decreases of poverty depth.
خلاصه ماشینی:
يکـي از ايـن روشها، اسـتفاده از معيـار "خطرپـذيري ٣" اسـت کـه توانـايي تفـسير معمـاي "غيرفقيـر امـا آسيب پذير٤" را نيز دارا بوده و با تلفيق آن در شاخص هاي فقر، مي توان ميزان آسيب پـذيري در برابر فقر را تعيين کرد (کفيرو و وکيس ، ٢٠٠٦).
در اين آزمون از رابطه ي زير استفاده مي شـود (بلالوک، ١٩٧٢؛ گجراتي ، ٢٠٠٥): t 12 (8) x x s12 s2 n1 n2 که در آن tمقدار آمارهي محاسباتي ، x١ و x٢ به ترتيب ، ميانگين شـاخص مـورد نظـر در دو وضعيت با خط فقر مطلق و با خط فقـر مطلـق افـزوده، s١ و s٢ بـه ترتيـب ، انحـراف معيـار شاخص مورد نظر در دو وضعيت يادشده، و n١ و n٢ به ترتيب ، تعداد خانوارهاي قرار گرفتـه در محدودهي فقر با توجه به هر يک از خط هاي فقر مطلق و مطلق افزوده است .
اين خانوارها بسته به وضـعيت وقـوع فقـر، سطوح مختلفي از خطرپـذيري را از خـود بـروز مـي دهنـد؛ بـه طـوري کـه بـراي ٤٠ درصـد خانوارهاي نمونه ي مورد مطالعه ، فقر در زندگي موضـوعي قطعـي و دايمـي بـوده و آنهـا در معرض آسيب هاي مستقيم آن قرار دارند.
معيار خطرپذيري و احتمال فقير شدن خانوارهاي نمونه ي مورد مطالعه بر اساس طيف (به تصویر صفحه رجوع شود) ماخذ: يافته هاي تحقيق احتمال و پيامد فقير شدن خانوارها جدول (١) طيف فقر را با توجه به احتمال فقير شـدن خانوارهـاي نمونـه ي مـورد مطالعـه نشان مي دهد.