چکیده:
باتوجهبه اینکه کارکنان در سازمانها تلاش میکنند تا احساس حسادت خود را سرکوب نمایند، شناخت و درک مفهوم حسادت، پیشایندها و پیامدهای آن برای محققین و سازمانها امری مهم بهنظر میرسد. ازاینرو، تحقیق حاضر درصدد است تا به بررسی نقش حسادت در محیط کار بپردازد. پژوهش حاضر ازنظر هدف، تحقیقی کاربردی است، ازنظر ماهیت و رویکرد از جمله تحقیقات علّی است و ازنظر روش جمعآوری اطلاعات نیز جزء تحقیقات توصیفی و از شاخه مطالعات پیمایشی بهشمار میآید. جامعه آماری در این پژوهش شامل کارکنان واحدهای ستادی شرکت ملی نفت ایران به تعداد 650 نفر است. طبق جدول کرجسی و مورگان، نمونهای با حجم 242 نفر انتخاب شدند. روش نمونهگیری در این پژوهش از نوع نمونهگیری تصادفی طبقهای است. در این پژوهش از مدل معادلات ساختاری برای بررسی فرضیههای پژوهش استفاده شده است. نتایج تحلیل دادهها نشان داد که روانرنجوری، یک پیشزمینه مهم در توسعه احساس حسادت است. وظیفهشناسی بهطور منفی بر احساس حسادت تأثیر میگذارد. رقابتپذیری ادراکشده، احساس حسادت را افزایش میدهد. حسادت، تأثیر منفی بر رفتار شهروندی سازمانی در سطح فردی و تأثیر مثبتی بر رفتارهای زیانآور (غیرکارآمد) در سطح فردی دارد. درنهایت، نتایج نشان میدهد که حسادت تاحدی نقش میانجیگری بین روابط روانرنجوری، وظیفهشناسی و رقابتپذیری ادراکشده از یکسو و رفتار شهروندی سازمانی و رفتارهای زیانآور ازسویدیگر، دارد.
Given the fact that employees in organizations try to suppress their sense of envy, understanding and perceiving the concept of envy, its predecessors and its implications for researchers and organizations is important. Therefore, this study aims to investigate the role of envy in the workplace. This research is an applied one in terms of purpose, a causal research in terms of nature and approach and a descriptive survey research in terms of data collection method. The statistical population in this research is the 650 staff of the headquarters of the National Iranian Oil Company. According to the krejcie and Morgan table, a sample of 242 people was selected. The sampling method in this research is stratified random sampling. In this research, structural equation model has been used to investigate research hypotheses. The results of data analysis showed that neuroticism is an important background in the development of envy. Conscientiousness negatively influences envy at work. Perceived competitiveness positively influences workplace envy. Envy has a negative effect on organizational citizenship behavior at the individual level and a positive effect on counterproductive behaviors at the individual level. Finally, the results show that workplace envy partially mediates the role of neuroticism, conscientiousness and perceived competitiveness on the one hand, and organizational citizenship behavior and counterproductive behaviors on the other.
خلاصه ماشینی:
بنـابراين ، مسـئله مهـم و قابـل بحـث در سازمان هاي کنوني، بحث حسادت سازماني است ؛ به ويژه در سـازمان هـاي دولتـي کـه داراي سـاختاري بـا انعطاف کم ، مديريت با اختيارات کلاسه شده ، بروکراسيهاي دست وپاگير و وظايف غيرشفاف هستند که خـود مشـکلات زيـادي ازجملـه مشـکلات روحـي و روانـي بـر منـابع انسـاني را درپـي دارد (موسـوي و همکاران ،١٣٩٨).
ايـن مـدل نظـري متغيرهاي فردي را شناسايي ميکند (به عنوان مثال ، روان رنجوري، وظيفه شناسي و رقابت پذيري درکشده ) و چگونگي تأثير آنها بر حسادت در محل کار را مشخص مـيکنـد و پيامـدهاي تـأثير حسـادت بـر بعضـي شرايط را نشان ميدهد مانند: رفتارهاي کاري زيان آور (CWB١) و رفتار شهروندي سازماني (OCB٢).
1. Counterproductive Work Behaviour 43 کريشر و همکاران (٢٠١٠) در مطالعه اي که ميان ٢٩٥ کارمند در ايالات متحده انجام شد، دريافتند کـه احساسات منفي کارکنان يک انگيزه قوي براي انواع رفتارهاي کاري زيان آور (مانند توليد ناقص و تـرک کار) است .
مدل نظري حسادت در محيط کار (منبع : قادي، ٢٠١٨؛ شو و لازاتخان ، ٢٠١٧ و ميشرا، ٢٠٠٩) 45 روش شناسي تحقيق پژوهش حاضر ازنظر هدف از نوع تحقيقات کاربردي است ؛ از اين جهت کـه يافتـه هـاي ايـن تحقيـق ميتواند براي حل مسائل اجرائي شرکت ملي نفت مورد استفاده قـرار گيـرد.
در فرضيه چهارم بيان شد که حسـادت در محـيط کـار تـأثير معنـي دار و منفـي بـر رفتـار شـهروندي سازماني در سطح فردي دارد؛ باتوجه به عدد معني داري ١٥,٨٣٤ ايـن فرضـيه تأييـد شـده اسـت و همچنـين مقدار استانداردي آن برابر با ٠,٦٣٥- است که منفي بوده و نشان ميدهد که با افزايش احساس حسادت در رفتار و محيط کار رفتارهاي شهروند سازماني به شدت کاهش خواهد يافت .