چکیده:
پژوهش حاضر با بررسی پایگاههای وب دولتی در قالب مطالعهی طولی، سیر رشد جنبهای از حکومت الکترونیک را در ایران رصد کرده است. پایگاههایوب به عنوان جلوهای از حکومت الکترونیک و میانجی شهروندان ایرانی و حکومت در نظر گرفته شده است. این مقاله با ارایهی الگویی برای ارزیابی پایگاههایوب دولتی در سه سطح اطلاعاتی، ارتباطی (تعاملی) و تراکنشی، به بررسی مقایسهای پایگاهوب دستگاههای دولتی ایران در دو دورهی زمانی بهمن 1384 و بهمن و اسفند 1389 پرداخته است. مدل ارزیابی این مقاله یک مدل سهمرحلهای تکاملی بوده که از «مدل تحلیل حکومت الکترونیک یونسکو» ایده گرفته است. در مدل پژوهش حاضر، حکومت الکترونیک «بهمثابه کاربرد فناوریهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی در حکومت و تغییرات ایجادشده در ساختار، ماهیت و نحوه عملکرد حکومت» تعریف شده است. 16 مقوله و مجموعا 61 زیرمقوله در سه سطح یادشده برای ارزیابی 51 پایگاهوب دولتی در دورهی اول و 41 پایگاهوب در دورهی دوم به کار رفته است. بر اساس یافتههای این پژوهش، پایگاههایوب دولتی ایران به ویژه در دورهی اول پژوهش، در نخستین پلههای حکومت الکترونیک قرار داشتهاند و شواهد اندکی وجود داشته که نشان بدهد حرکتی خارج از مرحلهی انتشار اطلاعات در میان آنها صورت گرفته است. گذشت بیش از پنج سال از زمان بررسی دورهی اول پژوهش، تغییر چندانی را در سطح پایگاههایوب دولتی نشان نداده است. بر این اساس، همچنان تعداد اندکی از پایگاههایوب از قابلیتها و گزینههای تعاملی برخوردار بوده و درصد اندکی از آنها وارد سطح دوم، یعنی ارتباطات شدهاند.
Presenting a model for evaluating governmental website (Information, Interaction and Transaction), the article has compared Iranian governmental websites in two time periods (February 2006 and February and March 2011). The research has applied longitudinal study to observe the development process of the Iranchr('39')s electronic government. In the research, websites has been considered as representation of the electronic government for Iranian citizens in the cyberspace. The three-stage evolutionary model in the research has inspired from the UNESCO electron government analysis. In the research model, electronic government has been defined as "applying information and communication technologies (IC TS) in the government and created changes in the government structure, nature and performance". 16 criterias and 61 sub-criterias have been used to evaluate 51 governmental websites in the first period and 41 websites in the second period. Based on the research results, the Iranian governmental websites especially in the research first evaluation has been in the primary stage of the E-Gov. Few evidences have been observed to show a development toward stages beyond the information publication in the websites. Based on the quantitative data, after more than five years no dramatic changes have been observed in the Iranchr('39')s electronic government. Then as before, few websites in the second evaluation has applied interactive capabilities of the ICTS
خلاصه ماشینی:
اين مراحل در قالب مدل هاي مختلف حکومت الکترونيک به نمايش گذاشته شده است ؛ از جمله : مدل هايي مانند مدل پنج مرحله اي سازمان ملل از ايجاد پايگاه هاي وب ساده و مسـتقل دولتـي تـا مرحلـۀ پيچيـده و يکپارچۀ ارائۀ خدمات روي اينترنت و تعامل بـا شـهروندان را پوشـش مـي دهـد (٢٠٠٠ UNESCO؛ مدل «آتالاب » که شامل ارتباط يک سـويه و دوسـويه ، امکـان تبـادل ارزش و خـدمات همگراسـت (٢٠٠١ Atallab)؛ مدل شش مرحله اي «وسکات » که با کاربرد اينترانت در سازمان هاي دولتـي آغـاز مي شود و غايت آن ايجاد دولتي يکپارچه است کـه در قالـب درگـاهي واحـد خـدمات رسـاني بـه شهروندان را ميسر مي سازد (٢٠٠١ Wescott)؛ مدل مشهور «لاين » و «لي »١ که به ارزيابي پايگاه هاي وب دولتي مي پردازد و از قراردادن اطلاعـات بـر روي پايگـاه هـاي وب و سـپس تـراکنش و ارائـۀ خدمات آغاز شـده و بـا يکپـارچگي عمـودي و افقـي بـه تکامـل مـي رسـد (٢٠٠٣ Reddic)؛ مـدل سه مرحله اي «رديک » که در واقع دو مرحلۀ آخر مدل لاين و لي را ترکيـب کـرده اسـت ( Reddic ٢٠٠٣)؛ مدل «هيلر» و «بلنگر»٢ مراحل رشد حکومـت الکترونيـک را بـا انـواع روابـط در حکومـت الکترونيک (رابطۀ حکومت با مشتري ، با تجار، با حکومت ، بـا شـهروندان ٣ و ...
183 بر دستيابي هرچه سريع تر و ساده تر کاربران به اطلاعات و خدمات دولتي تأکيد فراوان شده اسـت ، با اين وجود، ساختار نزديک به ٣٧ درصد پايگـاه هـاي وب دولتـي دورة اول و بـيش از ٥١ درصـد پايگاه هاي وب دورة دوم خبرمحور بوده و براي راهنمايي کاربر بـه محتـواي اطلاعـات و خـدمات موجود بر ساير صفحات مناسب نبوده است .