چکیده:
هدف مطالعه حاضر مروری نظاممند بر پژوهشهای حوزه امانت کتاب الکترونیکی در کتابخانههای دیجیتالی بهمنظور شناسایی وضعیت پژوهشها در این زمینه، شکاف پژوهشی موجود و وضعیت روشهای پژوهشی آنهاست. در این راستا از روشی نظاممند برای مطالعه استفاده شد. برای انجام مطالعه با چند مرحله جستوجو در پایگاههای اطلاعاتی در نهایت، 36 منبع پژوهشی، اعم از مقاله پژوهشی نشریات و کنفرانسها، پایاننامهها و گزارشهای پژوهشی و فنی شناسایی و مورد مطالعه قرار گرفتند. در مطالعه صورتگرفته مشخص شد که پژوهشها در زمینه امانت الکترونیکی هنوز در دوران بلوغ خود قرار دارند و در آینده شاهد شکوفایی بیشتر این حوزه خواهیم بود. همچنین، مشخص شد که موضوعهای امانت کتاب الکترونیکی، مدلهای کسبوکار و وضعیت قوانین حوزه امانت الکترونیکی از جمله حوزههایی هستند که نیاز به پژوهشهای بیشتر دارند. علاوه بر اینها، مشخص شد که بیشتر پژوهشها در این زمینه با رویکرد کمّی و با استفاده از روش پژوهش پیمایشی انجام میگیرند.
The purpose of this study is systematic review of e-book lending in digital libraries in order to identify the status of researches in e-book lending, exist research gaps, and their research methods. In this way, systematic review is used for study. Searching in databases in three steps finally showed 36 research resources to be studied. Findings demonstrate that researches on e-book lending are in progress and at the future this domain will be in the spotlight. Also findings showed that subjects such as e-book lending, business models and status of laws in e-book lending are the main fields that need more researches. Moreover study on research methods showed that most of the researches had done by quantitative approach and survey method.
خلاصه ماشینی:
پژوهش ها در زمينۀ کتاب الکترونيکي و ويژگي هاي آن (رجوع شود به تصویر صفحه) همان گونه که در جدول ١ نيز مشاهده مي شـود، پـژوهش هـا در زمينـۀ کتـاب الکترونيکـي و ويژگي هاي آن حاکي از آن است که پژوهشگران به اين حوزه توجه دارند.
در اين زمينه پژوهش ها به شناسـايي عوامـل مـؤثر بـر پذيرش کتـاب الکترونيکـي پرداختـه و نتـايج نشـان داده انـد کـه رضـايت فـردي و بهـره گيـري از فناوري هاي نوين (محمدي ، منوري فرد، و صالحي ١٣٩٠) مانند کتاب خـوان هـاي مبتنـي بـر جـوهر الکترونيکي (٢٠١٠ Siegenthaler, Wurtz, and Groner) و توانـايي صـنعت نشـر در بهـره گيـري از مدل هاي کسب وکار نوين مؤثرين عوامل در اين زمينه هستند (٢٠٠٤ Rao).
وضعيت پژوهش ها در زمينۀ ديدگاه هاي سه گروه مرتبط با کتاب الکترونيکي (ناشر، استفاده کننده ، کتابدار) (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) مسئلۀ مورد مطالعه بافت يافته ها (رجوع شود به تصویر صفحه) همچنين ، در بررسي ديدگاه کاربران و مخاطبان کتاب هـاي الکترونيکـي محورهـاي زيـر نيـز مورد توجه بوده است : معيارهاي ارزيابي از نظر دانشجويان (غائبي ، تاجـداران ، و فهيمـي فـر ١٣٩٠؛ عبدالهي ١٣٩٠)، تأثير کتـاب هـاي الکترونيکـي بـر يـادگيري (نثـري ، زارعـي زوارکـي ، آرمنـد، و رضائي ١٣٩٢؛ نثري و رضائي ١٣٩٢)، پذيرش کتـاب خـوان هـاي الکترونيکـي (٢٠١١ Foasberg)، وضعيت کتاب هـاي الکترونيکـي و بهـره گيـري از آن (٢٠٠٩ Jamali, Nicholas, and Rowlands)، ارتقاء کتاب هاي الکترونيکي (٢٠١٠ Lonsdale and Armstrong)، مقايسۀ کتاب هاي الکترونيکي با کتاب هاي چاپي (٢٠١٠ Woody, Daniel, and Baker)، مطالعه با کتاب خوان هاي الکترونيکي ( Lai 237 ٢٠١١ ,and Chang)، رفتار استفاده از کتاب الکترونيکي (٢٠١١ Wu and Chen).