چکیده:
برای رسیدن به اهداف استراتژیک، ماموریت ها و وضع مطلوب فناوری اطلاعات، سازمان ها نیازمند برنامه جامع و مناسبی هستند؛ بر این اساس، برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات به عنوان یک جزء از برنامه ریزی استراتژیک سازمان مطرح می گردد. برنامه ای که برای هر سازمان، منشور و برنامه کلان سازمان در زمینه سیستم های اطلاعاتی و به طور کلی فناوری اطلاعات می باشد. یکی از پرسش های بنیادی در این حوزه این است که موفقیت برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات از چه عواملی متاثر است. این پژوهش برای پاسخگویی به این پرسش انجام شده است. در این راستا عوامل موثر برموفقیت برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات را می توان بر اساس معیارهای مختلف تقسیم بندی کرد، دراین تحقیق با استفاده از مدل TOE متغیرها به سه دسته عمده تقسیم شده اند که عبارتند از: عوامل تکنولوژیک، عوامل سازمانی و عوامل محیطی، که هر یک از این عوامل دارای بعدهای مربوط به خود می باشند. پژوهش حاضر در شرکت ملی نفت ایران و شرکت تابعه ی آن (شرکت ملی حفاری اهواز) صورت گرفته است و جامعه آماری مورد مطالعه مدیران، مشاوران، روسا و کارشناسان فناوری اطلاعات این شرکت به تعداد 101 نفر بودند، که به دلیل کم بودن افراد جامعه آماری، نمونه آماری برابر با جامعه آماری و 101 نفر در نظر گرفته شد. جهت گرد آوری داده ها پرسشنامه ای طراحی شد که روایی آن مورد بررسی و تأیید قرار گرفت و پایایی آن بر اساس آلفای کرونباخ مقدار 96/0 برآورد شده است. داده ها نیز با استفاده از نرم افزارهای SPSS و PLS تحلیل شده اند. مدل کلی با معیار جی.اُ.اِف 62%، دارای برازش قوی توصیف شد و از 8 فرضیه پژوهش 5 مورد تایید و 3 مورد تایید نگردید. رابطه بین زیرساخت سیستم های اطلاعاتی، مدیریت دانش، مشارکت، ارزیابی محیطی و زمینه محیطی با موفقیت برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات تایید شد و رابطه بین بلوغ سیستم های اطلاعاتی، مدیریت تغییر و هماهنگی با موفقیت برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات تایید نگردید.
In order to achieve strategic goals, missions and desirable information technology, organizations require comprehensive and suitable plan. Given this, IT strategic planning serves as an integral part of organizations strategic planning. A fundamental question arisen is that what affects information technology planning? In the present study, using TOE model, the variables are categorized into technologic, organizational and environmental factors. This study was conducted in the National Iranian Oil Company (National Iranian Drilling Company (NIDC) in Ahvaz). The subjects consisted of 110 executives, councils, bosses and IT experts. Due to small number of subjects, the sample were set equal to the population. A questionnaire was designed to data collection whose reliability was confirmed and its validity was estimated 0.96 based on Cronbach Alpha. For data analyses, softwarechr('39')s SPSS and PLS were used. The model was described by G.O.F criteria 62% characterized with strong fitness so that of eight hypotheses, five one were accepted and three were rejected. A relation between information system infrastructure, knowledge management, participation, environmental assessment to IT strategic planning and the opposite was true for relationship between information system maturing, change management and congruence to successfulness of information technology strategic planning.
خلاصه ماشینی:
رابطــۀ بيــن زيرســاخت سيســتم هاي اطلاعاتــي ، مديريــت دانــش ، مشــارکت ، ارزيابــي محيطــي و زمينــۀ محيطــي بــا موفقيــت برنامه ريــزي اســتراتژيک فنــاوري اطلاعـات تأييـد شـد و رابطـۀ بيـن بلـوغ سيسـتم هاي اطلاعاتـي ، مديريـت تغييـر و هماهنگـي بـا موفقيـت برنامه ريــزي اســتراتژيک فنــاوري اطلاعــات تأييــد نگرديــد.
مــرور دلايــل ايــن شکســت ها نشــان مي دهــد کــه بــه جنبه هــاي ســازماني برنامه ريــزي اسـتراتژيک فنـاوري اطلاعـات ١ کمتـر توجـه شـده اسـت و سـهم يـا تأثيـر مقايسـه اي ايـن عوامـل در تحقيقــات گذشــته چنــدان مــورد عنايــت نبــوده اســت .
انواع متغيرهاي پژوهش در ايــن پژوهــش متغيرهــاي مســتقل بلــوغ سيســتم هاي اطلاعاتــي ، زيرســاخت سيســتم هاي اطلاعاتــي ، هماهنگــي ، مديريــت تغييــر، مديريــت دانــش ، مشــارکت ، زمينــۀ محيطــي و ارزيابــي محيطـي هسـتند کـه تأثيـر آن هـا بـر موفقيـت برنامه ريـزي اسـتراتژيک فنـاوري اطلاعـات بررسـي 529 مي شــود.
در پژوهــش «مانيــان ، موســي خاني و حاکــي » بيــان شــده اســت کــه مشــارکت و تعهــد مديريــت ارشــد ســازمان منجــر بــه اثربخشــي فراينــد برنامه ريــزي اســتراتژيک IT خواهــد شــد (١٣٨٦).
در صورتــي کــه ســازمان بــراي مديريــت روابــط بيــن ســازماني بــا ذي نفعــان خارجــي (ماننــد مشــتريان ، شــرکت هاي پشــتيباني ، و شــرکا) و همچنيــن ، ايجــاد روابــط کاري داخلــي بيــن فراهم کننــدگان خدمــات فنــاوري اطلاعــات و اســتفاده کنندگان ايــن خدمــات به منظــور اشــاعه و 533 گسـترش تعامـلات مثبـت در جهـت ارائـۀ قابليت هـاي ارزنـدة فنـاوري اطلاعـات سـازمان توانايـي داشــته باشــد (٢٠١٣ Khani) و بــه رقابــت جهانــي توجــه شــده و اولويت هــا و ســلايق مشــتريان / کاربــران نهايــي شناســايي شــود، زمينــۀ موفقيــت برنامه ريــزي اســتراتژيک فنــاوري اطلاعــات فراهــم مي شــود.