چکیده:
پژوهش حاضر میکوشد که با تبیین نقاط قوت دگرسنجهها و مقایسه آنها با شاخصهای مبتنی بر استناد، فرصتهای فراهمآمده توسط وب اجتماعی در ارزیابی پژوهش را آشکار سازد. این پژوهش که در زمره تحقیقات کیفی قرار میگیرد، به روش تحلیل مضمون آثار پژوهشی و نظری صورت گرفته است. با تدوین راهبرد جستوجویی متشکل از واژهها و عبارات مبین استناد، تحلیل استنادی و دگرسنجه و بدون اعمال محدودیت زمانی، مدارک مرتبط با این موضوعات در پایگاههای مختلف فارسی و انگلیسی شناسایی شد. کار گردآوری دادهها با مرتبطترین آثار پیرامون تحلیل استنادی و دگرسنجی آغاز شد و تا مرحله «اشباع اطلاعات» ادامه یافت. بهطور کلی، 89 عنوان مقاله مرتبط با تحلیل استنادی و 86 عنوان مقاله مرتبط با دگرسنجی مطالعه و تحلیل شد. تحلیل متون مرتبط با این دو حوزه به شناسایی نقاط قوت بسیاری برای دگرسنجهها در مقایسه با شاخصهای مبتنی بر استناد انجامید. از جمله این ویژگیها عبارتاند از: آزادی و سهولت دسترسی، عدم وابستگی به پایگاههای تجاری، سنجش اثرگذاری پیش از انتشار، ارزیابی انواع تاثیرات مقالات علمی، کمک به بهبود نتایج داوری مقالات، کاهش محدودیت زبانی، سنجش اثرگذاری پژوهشگران جوان، تسریع فرایند ارزیابی، سنجش تاثیر بر اقشار مختلف مخاطبان، پیشبینی اثرگذاری در آینده، مقایسه بین رشتهای، سنجش اثرگذاری مقالات بیاستناد، انواع منابع و آثار علمی و حوزههای موضوعی کماستناد یا دیربازده استنادی. با آنکه هر دو گروه شاخصهای کمی از نقاط قوت متعددی برخوردار هستند، حوزه دگرسنجی از نقاط قوت منحصربهفرد بسیاری برخوردار است که میتواند کاستیهای تحلیل استنادی را بپوشاند. بنابراین، کاربرد این شاخصهای جدید در کنار تحلیل استنادی میتواند نتایج ارزیابی پژوهش را به واقعیت نزدیکتر سازد.
The present study atempts to explain the strengths of altmetrics and compare them with those of citation-based indicators, and thereby reveal opportunities provided by social web in research evaluation. Applying a qualitative thematic analysis method, it studied the contents of research and theoretical works about the citation and altmetrics indicators in order to extract their authors’ views about the indicators’ strengths. The findings led to the identification of many strengths of altmetrics compared to the citation analysis including openness and ease of access, non-dependence on commercial databases, impact assessment of preprints, measuring different types of research impact, promoting peer-review processes, reducing language biases, impact assessment of young researchers, accelerating the evaluation process, calculating the impacts on all kinds of audiences, predicting the future research impact, evaluating the impact of uncited papers, inter-disciplinary comparisons, evaluating a wide variety of sources and researchers’ outputs, and analyzing low-cited or slowly-cited subjecs. Althougth both indices have many strengths, altmetrics has more that can compensate for the weaknesses of citation analysis. As a result, using them together can make the results of research evaluation more reliable and increase their accuracy and precision.