چکیده:
در این پژوهش به شبیهسازی کیفیت آب رودخانه خرمآباد به کمک مدل یک بعدی QUAL2Kw در طول یک بازه 35 کیلومتری از رودخانه پرداخته شد. به همین منظور از پارامترهای مهم کیفی آب از جمله اکسیژن محلول (DO)، اکسیژنخواهی زیستشیمیایی کربنی (CBODf)، اکسیژنخواهی شیمیایی (COD)، نیترات (NO3)، هدایت الکتریکی (EC) و اسیدیته (pH) و پارامتر دما در دو ماه تیر و شهریور سال 1397 به ترتیب برای واسنجی و صحتسنجی مدل استفاده گردید. نتایج نشان داد که با پیوستن رودخانه فرعی به رودخانه اصلی و تخلیه پساب منابع آلاینده صنعتی، شهری و کشاورزی به رودخانه، پارامترهای کیفی COD، NO3 و CBODf روند صعودی پیدا میکنند. نتایج حاصل از شاخص های ارزیابی نشان داد شاخص NRMSE در مرحله واسنجی و صحتسنجی مدل برای pH کمترین مقدار و برابر 83/ 8 و 22/ 9 درصد بدست آمد و برای EC به ترتیب 05/ 11 و 86/ 13 درصد محاسبه شد. شبیهسازی پارامتر DO نیز در طول رودخانه دارای نوساناتی بود این در حالی است که شاخصهای آماری NRMSE، RMSE و MAE برای این پارامتر در هر دو مرحله واسنجی و صحتسنجی در حد قابل قبولی بدست آمدند، به طوری که شاخصهای فوق در مرحله واسنجی مدل به ترتیب 49/ 12، 917/ 0 و 72/ 0 و در مرحله صحتسنجی مدل به ترتیب 65/ 24، 78/ 1، 55/ 1 محاسبه شد. همچنین مدل توانست با دقت خوبی پارامتر دما را در تیرماه (92/ 1= RMSE و 57/ 1=MAE) و شهریورماه (77/ 2 =RMSE و 5709/ 2=MAE) شبیهسازی کند. در نهایت نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر دقت مناسب مدل QUAL2Kw در شبیهسازی پارامترهای فوق در رودخانه خرمآباد بود.
In this study, the water quality of Khorramabad river was simulated using a one-dimensional QUAL2Kw model over a distance of 35 km from the river. For this purpose, important water quality parameters such as dissolved oxygen (DO), carbon biochemical oxygen demand (CBODf), chemical oxygen demand (COD), nitrate (NO3), electrical conductivity (EC) and acidity (pH) and temperature parameter in two months July and September 1397 were used for calibration and validation of the model, respectively. The results of evaluation indices showed that the NRMSE index in the calibration and validation stage of the model was obtained for the lowest value for pH and equal to 8.83 and 9.22 percent and for EC was calculated as 11.05 and 13.86 percent, respectively. The simulation of the DO parameter also had fluctuations along the river, while the statistical indices NRMSE, RMSE and MAE for this parameter in both calibration and validation stages were obtained to an acceptable level, so that the above indices in the calibration stage of the model 12.49, 0.917 and 0.72, respectively, and in the validation stage of the model, 24.65, 1.78, and 1.55, respectively, were calculated. Also, the model was able to simulate the temperature parameter with good accuracy in July (RMSE = 1.92 and MAE = 1.57) and September (RMSE = 2.77 and MAE = 2.5709). Finally, the results of this study showed the appropriate accuracy of the QUAL2Kw model in simulating the above parameters in the Khorramabad River.
خلاصه ماشینی:
به همین منظور از پارامترهای مهم کیفی آب از جمله اکسیژن محلول (DO)، اکسیژن خواهی زیست شیمیایی کربنی (CBODf)، اکسیژن خواهی شیمیایی (COD)، نیترات (NO٣)، هدایت الکتریکی (EC) و اسیدیته (pH) و پارامتر دما در دو ماه تیر و شهریور سال ١٣٩٧ به ترتیب برای واسنجی و صحت سنجی مدل استفاده گردید.
(به تصویر صفحه رجوع شود)شکل (٣): موقعیت منابع آلاینده ، محل های نمونه برداری و بازه بندی محدوده ی مطالعاتی Fig (3): Location of pollutant sources, sampling sites, and study area range در این پژوهش سعی شده است به شبیه سازی پارامترهای مهم کیفی آب از جمله DO،CBODf ،COD ، NO٣،EC و pH و دما در رودخانه ی خرم آباد توسط مدل QUALKw٢ پرداخته شود.
در ادامه نتایج واسنجی و صحت سنجی مدل برای شبیه سازی پارامترهای کیفی و دما در شکل ٤ و ٥ نشان داده شده است .
بررسی مقادیر جدول نشان میدهد بهترین نتیجه ی شبیه سازی مربوط به پارامتر pH است به طوریکه شاخص NRMSE در هر دو مرحله واسنجی و صحت سنجی مدل کمترین مقدار و به ترتیب برابر ٨/٨٣ و ٩/٢٢ درصد بدست آمد.
, جدول (٢): مقادیر معیارهای آماری در مراحل واسنجی و صحت سنجی مدل QUALKw٢ Table (2): Values of statistical criteria in calibration and validation stages of QUAL2Kw model (به تصویر صفحه رجوع شود) ٤-نتیجه گیری در این پژوهش مدل شبیه سازی کیفی رودخانه QUALKw٢ در طول یک بازه ٣٥ کیلومتری از رودخانه ی خرم آباد طی دو ماه کم آبی مورد بررسی قرار گرفت .