چکیده:
جنگلها علاوه بر تولید چوب، منافع زیستی محیطی و اجتماعی فراوانی به همراه دارند که اغلب آنها فاقد بازار میباشند. در این مقاله 13 مورد از خدمات اکوسیستم جنگلی پارک ملی کیاسر در شمال ایران از منظر اقتصادی مورد توجه قرار گرفت و با رویکردهای گوناگون ارزشگذاری گردید. در این مطالعه روشهای ارزشگذاری مستقیم بازار، انتقال منافع، روشهای مبتنی بر هزینه و روش هزینه جایگزین به ترتیب جهت تعیین ارزش فرآوردههای غیرچوبی، ارزشهای تفریحی و حفاظتی، ارزش کارکردهای حفاظت آب، خاک، تنظیم گاز و خاکزائی استفاده گردید. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد ارزش کل اقتصادی اکوسیستم جنگلی پارک ملی کیاسر در سال 1393، 64/ 2132 میلیارد ریال بوده است. در این مقاله ارزش کارکردهای حفاظت آب، حفاظت خاک، تنظیم گاز، خاکزایی، تولیدی، تفریحی و حفاظتی اکوسیستم جنگلی پارک ملی کیاسر سالانه به ترتیب معادل1620، 03/ 36، 70/ 297، 39/ 5 ، 057/ 0، 45/ 133 و 40 میلیارد ریال برآورد گردید. لذا کارکردهای حفاظت آب و تنظیم گاز به ترتیب با 96/ 75، 96/ 13 درصد، بیشترین سهم از ارزش کل اقتصادی اکوسیستم جنگلی پارک ملی کیاسر را به خود اختصاص دادهاند و کارکردهای خاکزایی با 25/ 0 درصد و کارکرد تولیدی با 0002/ 0 درصد کمترین سهم از ارزش کل اقتصادی اکوسیستم جنگلی پارک ملی کیاسر را کسب نمودهاند. این نتایج بیانگر آن است که ارزش پارک ملی کیاسر از جنبه زیستمحیطی بیشتر از جنبه تولیدی میباشد.
In addition to wood production, forests have many environmental and social resources that most of them are often lacking in the market. In this paper, 13 cases of ecosystem services forest ecosystem of Kiasar national park in north of Iran was considered from an economic perspective and they have been evaluated to various approaches. In this study direct market valuation methods, transfer of benefits, methods based on cost, replacement cost approach in order to determine the value of non-wood products, recreational and conservation values, soil and water conservation value functions, the functions of regulating gas and construction of soil was used.The results of this study showed that the total economic value of ecosystems forest national park Kiasar in 1393 has been 2132/64 billion Rial. In this study, the functions of water conservation, soil conservation, gas regulation, construction of soil, manufacturing, recreation and ecosystem conservation forest national park Kiasar respectively was 1620, 36/03, 297/70, 5/39, 0/057, 133/45 and 40 billion Rials.Therefore, water conservation functions and regulate gas respectively 75/96, 13/96 percent has been allocated the largest share of the total economic value of ecosystems into Kiasar forest national and construction of soil functions with 0/25 percent and productive function to 0/0002 percent has been allocated the least share of the total economic value of ecosystems forest national park Kiasar.The results indicated that value of national park Kiasar aspect of environmental is most important of production aspect.
خلاصه ماشینی:
برای برآورد ارزش اقتصادی سالانه کارکرد کنترل سیل بوسیله بوم نظام جنگلی پارک ملی کیاسر با استفاده از روش هزینه جایگزین نیز از آمار تعداد سیل های رخ داده شده و میانگین سالانه زیان های مالی و تلفات جانی ناشی از سیل از سال های ١٣٨٣-١٣٩٣ در منطقه کیاسر استفاده شد.
در این تحقیق برای محاسبه ارزش سودمندیهای ناشی از کارکرد خاکزایی جنگل ، در آغاز میزان تشکیل خاک بوسیله بوم نظام جنگلی پارک ملی کیاسر بر پایه آمار و اطلاعات موجود، حجم و وزن خاک تولید شده در هر سال برای این جنگل ها برآورد شد و آنگاه با در نظر گرفتن عامل وزن مخصوص خاک منطقه ، میزان خاک تولیدی بر حسب تن در هکتار تعیین شد.
سود اقتصادی سالانه فعالیت های کشاورزی (زراعی و باغی) کیاسر در سال ١٣٩٣ بر پایه داده های وزارت جهاد کشاورزی، حدود ٢٨٥٦٧٢١ میلیون ریال در هکتار بوده است (آمارنامه محصولات کشاورزی، ١٣٩٣) که این میزان به عنوان هزینه فرصت کاهش استفاده نکردن از زمین کشاورزی بوسیله بوم نظام جنگلی پارک ملی کیاسر در نظر گرفته شد.
بنابراین ، با توجه به آزادسازی سالانه ٢/٦٣ تن اکسیژن بوسیله بوم نظام جنگلی پارک ملی کیاسر، ارزش هر هکتار از این جنگل های برای تولید و آزادسازی اکسیژن بر پایه رابطه ٨، معادل ١٣١٥٠٠٠ ریال (١/٣٢ میلیون ریال ) و ارزش کل آن ٨٧٧٤/٥٠ میلیون ریال (٨/٧٧٤ میلیارد ریال ) در سال ١٣٩٣ برآورد شده است .
بنابر نتایج جدول ١٢، بر پایه ارزشگذاری جذب Co٢ و آزادسازی اکسیژن ، ارزش اقتصادی کارکرد تنظیم گاز بوسیله بوم نظام جنگلی پارک ملی کیاسر معادل ٢٩٧/٧٠ میلیارد ریال و ارزش هر هکتار ٤٤/٦٢ میلیون ریال در سال ١٣٩٣ برآورد میشود.