چکیده:
امروزه یکی از مهمترین شاخصهای لازم برای تصمیمگیری به منظور سرمایهگذاری در تحقیقات کشاورزی مفهوم نرخ بازگشت سرمایهگذاری داخلی است. بر اساس این مفهوم اقتصادی میتوان اظهار نظر کرد که هریک واحد پولی سرمایهگذاری در تحقیقات کشاورزی دارای چه میزان عایدی و یا بازده بر روی ارزش محصولات بخش کشاورزی است. به رغم اهمیت تحقیقات کشاورزی در انباشت دانش و ایجاد نوآوری در محصولات بخش کشاورزی در پژوهش حاضر با استفاده از رهیافت آلمون و با جمعآوری دادههای پژوهش به روش سایتها و منابع آماری جهاد کشاورزی، بانک مرکزی و سازمان فائو برای بازهی زمانی 1387- 1358، به بررسی تاثیر تحقیقات کشاورزی داخلی بر بهرهوری کل عوامل تولید کشاورزی در ایران پرداخته شد. نتایج مطالعه نشان داد که اثر تحقیقات کشاورزی بر بهرهوری کل کشاورزی معنیدار و مثبت است. به طوری که میزان کشش بلندمدت تحقیقات کشاورزی داخلی بر بهرهوری کل این بخش 17/ 0% بوده است. علاوه بر آن در راستای اهداف تحقیق با استفاده از روششناسی محاسبهی نرخ بازگشت سرمایهگذاری داخلی، میانگین نرخ بازگشت سرمایهگذاری در تحقیقات کشاورزی برای دورهی مورد مطالعه (1387- 1358)، 36% برآورد شد که در مقام مقایسه با میانگین آن برای کشورهای در حال توسعه یعنی رقم 51% کمیت پایینی است. با توجه به نتایج این مطالعه پیشنهاد میشود که دولت به منظور ارتقای جایگاه تحقیقات کشاورزی در گسترش تولید و افزایش بهرهوری کشاورزان اقدام به تخصیص منابع مالی بیشتر برای انباشت سرمایه در تحقیقات کشاورزی نماید به طوری که با نزدیک شدن مقدار این سرمایهگذاریها به حد استانداردهای جهانی (یعنی تا میزان 2% از تولید ناخالص کشاورزی) شاهد افزایش نرخ بازگشت سرمایهگذاری در تحقیقات کشاورزی کشور باشیم.
In economics the rate of return on agricultural R&D is one of the important factors for investment decisions in agricultural sector. The R&D expenditure is the core variable for the productivity factor. In this study, at first the impact of agricultural research and human capital was estimated on productivity by Almon lag model and in the next step the rate of return for agricultural R&D was calculated. The result showed that the R&D in agricultural sector affects the productivity after 4 years and this effect will last for 3 years.The long term coefficient of agricultural R&D is 0.17 and the internal rate of return (IRR) was calculated up to 36 % in productivity models of Iran during the period of 1979- 2008 (1358-1387). Therefore, it is suggested that the agricultural R&D expenditures should be increased to 2 % of agricultural GNP.
خلاصه ماشینی:
به رغم اهمیت تحقیقات کشاورزی در انباشت دانش و ایجاد نوآوری در محصولات بخش کشاورزی در پژوهش حاضر با استفاده از ره یافت آلمون و با جمع آوری داده های پژوهش به روش سایت ها و منابع آماری جهاد کشاورزی ، بانک مرکزی و سازمان فائو برای بازه ی زمانی ١٣٨٧- ١٣٥٨، به بررسی تاثیر تحقیقات کشاورزی داخلی بر بهره وری کل عوامل تولید کشاورزی در ایران پرداخته شد.
طبقه بندی JEL: Q١٨ , J٢٣ , O٤٥ واژه های کلیدی : بهره وری کل عوامل تولید، نرخ بازگشت سرمایه گذاری در تحقیقات کشاورزی ، وقفه ی چند جمله یی آلمون ____________________________________________________ * این مقاله برگرفته از رساله ی دکترای نگارنده ی نخست در رشته علوم اقتصادی است که در دانشکده ی اقتصاد و مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات تهران به راهنمایی نگارنده ی دوم به انجام رسیده است .
بنابراین ابتدا باید رابطه ی نظری میان تحقیق و توسعه ی کشاورزی با بهرهوری عوامل تولید تحلیل و سپس به شیوه ی محاسبه ی نرخ بازگشت سرمایه گذاری در تحقیقات کشاورزی با استفاده از آن پرداخته شود.
دادههای لازم برای برآورد مدل بهره وری کل عوامل تولید و نیز محاسبه ی نرخ بازگشت سرمایه گذاری در بخش کشاورزی مانند متغیرهای سرمایه ی انسانی، تحقیق و توسعه ی کشاورزی و میزان بارندگی از اطلاعات آماری جهاد کشاورزی، فائو، موسسه ی تحقیقات بین المللی غذایی (ASTI) و سازمان هواشناسی کشور گرفته شده است .
American Journal of Agricultural Economics, 28: 175-189 FAO.
Agricultural Economics Review, 3: 66-76 Huffman, W.
American Agricultural Economics , Chicago.