چکیده:
بر پایهی مدل کلاسیک بیماری هلندی، پیشبینی میشود که در پی افزایش قیمت و درآمد نفت، تولید در بخش سنتی و کشاورزی کاهش یابد. برای بررسی وجود این پدیده در اقتصاد ایران، این مطالعه به بررسی تاثیر ضربههای درآمد نفت بر بخش کشاورزی ایران در سالهای 86-1345 میپردازد. برای استخراج ضربههای درآمد نفتی از فیلتر هودریک پرسکات استفاده شده است. همچونین برای بررسی تاثیر ضربههای درآمد نفت بر سهم بخش کشاورزی در اقتصاد ایران با در نظر گرفتن پدیدهی همزمانی از روش کمترین مربعات دو مرحلهیی استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که تاثیر ضربههای درآمد نفت بر بخش کشاورزی نامتقارن است. بدین معنا که ضربههای منفی درآمد نفت تاثیر معنیداری بر سهم بخش کشاورزی نداشته، اما ضربههای مثبت درآمد نفت تاثیر منفی و معنیداری بر سهم بخش کشاورزی داشته است.
Based on classic models of Dutch Disease, it has been forecasted that production in traditional and agricultural sector would decrease with an increase in oil price and income. In this paper, the impact of oil income shocks on agriculture sector of Iran was studied applying Hedrick Prescott filter, and also Two Stage least Square (2SLS) and simultaneous equation system was applied for analyzing oil income shocks during 1966-2007. The results indicated that the impact of oil income shocks on agricultural product is asymmetric. it means that negative shocks of oil income do not have a significant effect on agricultural production, but positive shocks of oil income has a negative and significant effect on agriculture sector.
خلاصه ماشینی:
هم چونین برای بررسی تاثیر ضربه های درآمد نفت بر سهم بخش کشاورزی در اقتصاد ایران بـا در نظـر گرفتن پدیدهی هم زمانی از روش کم ترین مربعات دو مرحله یی استفاده شده است .
٥٩ دادههای مورد استفاده در این تحقیق برای بررسی تاثیر ضـربه هـای قیمـت نفـت بـر تولیـد بخـش کـشاورزی از متغیرهای درآمد نفت ، سهم ارزش افزودهی بخش کشاورزی (y)، کل واردات کالاها و خدمات (M)، نرخ ارز واقعی (ER)، و تولید ناخالص داخلی بدون نفت (GDP) اسـتفاده شـده اسـت .
این بـدان معنـا اسـت کـه بـر اسـاس پدیـدهی بیماری هلندی، افزایش قیمت و درآمدهای نفتی سبب تضعیف فعالیـت هـا در بخـش سـنتی و کشاورزی شده است .
نتایج این مطالعه همانند نتایج مطالعه ی خوش اخلاق و موسوی محسنی (١٣٨٥) است ، که به آزمون بیماری هلندی در اقتصاد ایران پرداختند، و به این نتیجه رسـیدند کـه بـا وقـوع یـک ضربه ی ٥٠ درصدی افزایش در درآمدهای حاصل از فروش نفت ، بخش هـای قابـل مبادلـه بـه ویژه بخش کشاورزی و صنعت تضعیف گردیده است .
بنابراین ، در این مقاله در پی آزمون پدیدهی بیماری هلندی در اقتصاد ایران، تاثیر ضربه های درآمد نفتی بـر بخـش کـشاورزی ایـران بـا اسـتفاده از روش کم ترین مربعات دو مرحله یی بررسی شده است .
نتایج نـشان مـیدهـد کـه همـراه بـا افـزایش درآمدهای نفتی، پدیدهی بیماری هلندی در اقتصاد ایران تحقق یافته است ، و ضربه هـای مثبـت درآمدهای نفتی تاثیر منفی و معنیداری بر بخش کـشاورزی دارنـد.
ایـن در حـالی اسـت کـه پیدایش ضربه های منفی در درآمد نفت بر سهم ارزش افزودهی بخش کشاورزی تاثیری نداشته است .