چکیده:
بررسی رویکرد قرآن کریم راجع نفس و عیوب آن از جمله حرص و طمع از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا نویسندگان آثار عرفانی برای تعلیم اخلاق از آیات الهی تاثیر پذیرفته اند و در کنار آیات، به احادیث و اقوال بزرگان دین نیز توجه داشته اند و در کنار این دو الگوی کامل، دیدگاه های خود را نیز بیان کردهاند. نگارندگان در این مقاله به بررسی مفهوم حرص و طمع، ابعاد و همچنین سیر تحول مفهومی آن پرداخته و در پی پاسخ به این پرسشند که رویکرد قرآن کریم و دیدگاههای موجود در پنج اثر عرفانی (رساله ی قشیریه، کشفالمحجوب، کشفالاسرار، مرصادالعباد و مثنوی معنوی) به مفهوم حرص و طمع چیست؟ نتایج تحقیق نشان می دهد که عرفا با توجه به شرایط فکری، فرهنگی و یا مشرب عرفانی از این مفهوم، دریافت های گوناگون داشتهاند. در دیدگاه آنها، نفس، زایندهی حرص و طمع است و مهم ترین آثار آن عدم توکل و سوءظن نسبت به پروردگار، محرومشدن از سعادت اخروی، تولید غم و اندوه و... می باشد.
خلاصه ماشینی:
رويکرد قرآن کريم و پنج اثر عرفاني به مفهوم حرص و طمع و راه درمان آن مهناز حسني حميدآبادي دانشجوي دکتري گروه زبان و ادبيات فارسي ، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامي ، قائمشهر، ايران دکتر مهرعلي يزدان پناه دانشيار گروه زبان و ادبيات فارسي ، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامي ، قائمشهر، ايران (نويسنده ي مسئول ) دکتر سوزان جهانيان استاديار گروه زبان و ادبيات فارسي ، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامي ، قائمشهر، ايران چکيده بررسي رويکرد قرآن کريم راجع نفس و عيوب آن از جمله حرص و طمع از اهميت ويژه اي برخوردار است ، زيرا نويسندگان آثار عرفاني براي تعليم اخلاق از آيات الهي تاثير پذيرفته اند و در کنار آيات ، به احاديث و اقوال بزرگان دين نيز توجه داشته اند و در کنار اين دو الگوي کامل ، ديدگاه هاي خود را نيز بيان کرده اند.
(نجم الدين رازي ، ١٣٨٩: ٢٥٤) ٢-٢-٢-٧-مثنوي معنوي از نظر «مولانا»، يکي از علل حرص ، سوءظن نسبت به پروردگار است : بد گماني کردن و حرص آوري کفر باشد نزد خوان مهتري (مولوي ،١٣٥٧، ج ١، بيت ١١١) مولوي در اين باره مي گويد، رابطۀ توکل کننده با خداوند مانند رابطۀ کودک و مادر است همان طور که کودک تنها مادرش را ميشناسد و به او اعتماد دارد و او را تنها پناه خود مي داند، توکل کننده نيز تنها به خداوند اعتماد دارد: گفت چون طفلي به پيش والده وقت قهرش دست هم در وي زده مادرش گر سيليي بر وي زند هم به مادر آيد و بر وي تند از کسي ياري نخواهد غير او اوست جمله شر او و خير او (همان ، ج ٤، ابيات ٣٤٦٢-٣٤٦٠) ٢-٣-آثار حرص در قرآن کريم و پنج اثر عرفاني حرص در ابعاد مختلف زندگي انسان اعم از فردي و اجتماعي تأثير مي گذارد و براي او زيان آور است و نيز پيامدهاي معنوي به همراه دارد.