چکیده:
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و مقایسة روند موضوعی مفاهیم خشونت در تحقیقات جنسیت، زنان و خانواده میان کشورهای توسعهیافته و ایران در سه بازة زمانی صورت گرفته است. این پژوهش از نوع مطالعات علمسنجی و با استفاده از روش تحلیل همرخدادی واژگان و نمودار راهبردی انجام شده است. جامعة پژوهش تعداد 3246 تولیدات علمی کشورهای توسعهیافته وب او نولج و 1295 مقالة فارسی منتشر در ایران از پایگاه تحقیقات پژوهشکدة زن و خانواده است. براساس تجزیهوتحلیل دادهها، واژگان هسته در قبل از سال 1380 شامل 4 کلیدواژه در پژوهشهای داخلی و در بازة زمانی سال 2000 در پژوهشهای کشورهای توسعهیافته 12، دهة 1980، 14 و در فاصلة میان 2000ـ2010 میلادی 30 کلیدواژه و دهة 1990، 26 و در سالهای 2011ـ2020 شامل 56 کلیدواژه مرتبط بوده است. چهار کلیدواژة اصلی پیش از دهة 1980 شامل خشونت خانگی، خشونت، خشونت خانگی علیه زنان و خشونت علیه زنان معادل چهار کلیدواژة اصلی مطالعات کشورهای توسعهیافته شامل خشونت خانگی، خشونت، همسرآزاری و زنان است. دو کلیدواژة اول شامل خشونت خانگی و خشونت در دو حوزة فارسی و لاتین کاملا مشابه هستند. در دهة 1980 چهار کلیدواژة نخست پژوهشهای داخلی شامل خشونت خانگی، خشونت، خشونت علیه زنان و همسرآزاری است که معادل کشورهای توسعهیافتة آن در رتبهبندی Gendered-based violence, Aggression, Battered women & Dating violence است. در دهة 1990 چهارکلیدواژة نخست پژوهشهای داخلی شامل خشونت خانگی، خشونت خانگی علیه زنان، خشونت علیه زنان و خشونت شوهر است. معادل کشورهای توسعهیافته چهارکلیدواژة نخست در مطالعات لاتین شامل Intimate violence, Domestic violence, violence & Gender اشاره شده است که به نوعی تکرار کلیدواژههای دهة پیشین میلادی با تغییر در رتبهبندی و پرداخت پژوهشی به آنهاست. کلیدواژههای دهة 1980 (دورة دوم) نسبت به قبل از 1380، 42درصد متفاوت بوده است و کلیدواژههای دهة 1990 (دورة سوم) نسبت به دهة 1980 (دورة دوم)، 62درصد تغییر داشته است. کلیدواژههای مهم قبل از 1380 خشونت خانگی، خشونت، خشونت خانگی علیه زنان و خشونت علیه زنان است. مهمترین کلیدواژههای دهة 1980 خشونت خانگی، خشونت، خشونت علیه زنان، همسرآزاری، زن، خشونت جنسی، خشونت خانگی، کودکآزاری، خشونت زناشویی، بارداری، پزشکی قانونی، خانواده و خشونت روانشناختی است. کلیدواژههای مهم دهة 1990 خشونت خانگی، خشونت خانگی علیه زنان، خشونت علیه زنان، خشونت شوهر، خشونت، همسرآزاری، عوامل موثر بر خشونت خانگی، عوامل خشونت علیه زنان، خشونت روانشناختی، خشونت فیزیکی، زن و خشونت فیزیکی علیه زنان است. برآیند کلی سه دهه موید این مسئله است که پژوهشهای حوزة خشونت در حوزة جنسیت، زنان و خانواده با موضوعات کلی قبل از 1380 شروع شده و در دهههای 1380 و 1390 به صورت تخصصیتر واکاوی شدهاند. در کشورهای توسعهیافته، مهمترین خوشهها در قبل از دهة 1380 خشونت علیه زن، دهة 1380 خوشة قومی و در دهة 1390 خشونت خانوادگی و در ایران قبل از دهة 1380 مهمترین خوشهها خشونت خانواده علیه زن، دهة 1380 نابرابری جنسیتی و دهة 1390 خشونت خانگی و خشونت جنسی است. در ایران و کشورهای توسعهیافته خوشههای خشونت خانگی و خشونت خانواده علیه زن در ناحیة بالغ و مرکزی قرار گرفته است.
purpose of the present study identifying and comparing the thematic trend of concepts of violence in research on gender, women, family between developed countries and Iran in three time periods based co-word, network analysis, and science visualization tools. Methods: Bibliometrics methodology and social network analysis are used. Population comprises 3246 records in developed countries from Web of Knowledge and 1295 records from Women and Family Research . The results indicated that the core words before 2001 included 4 keywords, 2011 -2010, 14 keywords and 2011-2020, 22 keywords. The keywords of the 2001-2010 (second period) were 42% different than before 2001 and The keywords of the 2011-2020 (third period) compared to the 2001-2010s (second period) have changed by 62%. The overall result of the three decades confirms that research in the field of violence in the studies gender, women and the family with general topics started before 2001 and in the 2001-2010s and 2011-2020s have been analyzed in a more specialized way. In developed countries, the most important clusters before the before 2001 were violence against women, in the 2001-2010s, ethnic clusters, and in the 2010-2020, domestic violence, and in Iran, before the 2001s, the most important clusters were domestic violence against women, 2001-2010 gender inequalities,2010-2020 and domestic violence and sexual violence. In Iran and developed countries, clusters of domestic violence and domestic violence against women are located in the adult and central regions.
خلاصه ماشینی:
مقايسة تطبيقي مفاهيم خشونت در تحقيقات جنسيت ، زنان ، خانواده در ايران و کشورهاي توسعه يافته براساس تحليل هم رخدادي واژگان رضا کريمي ١*، سميه عرب خراساني ٢، فائزه السادات طباطبايي اميري ٣، محمدرضا نصيري 4 چکيده پژوهش حاضر با هدف شناسايي و مقايسة روند موضوعي مفاهيم خشونت در تحقيقـات جنسـيت ، زنـان و خـانواده ميـان کشورهاي توسعه يافته و ايران در سه بازة زماني صورت گرفته است .
وضعيت توزيع فراواني حيطه هاي موضوعي برون دادهاي علمـي پـژوهش گـران حـوزة خشونت ، زنان و توصيف گرهاي هسته در ايـران قبـل از ١٣٨٠، سـال هـاي ١٣٨٠ تـا ١٣٨٩ و ١٣٩٠ تا ١٣٩٩ و کشورهاي توسعه يافته در بازه هـاي زمـاني قبـل از ٢٠٠٠، سال هاي ٢٠٠١ تا ٢٠١٠ و ٢٠١٠ تا ٢٠٢٠ چگونه است ؟ ٢.
درنهايت اينکه ، شـبکة توليـد دانـش در حـوزة زنـان شـبکه اي پيوسته است و اين نشان مي دهد حوزة مطالعات زنان به رغم جوان بودن توانسـته اسـت اهميـت پژوهشي لازم را به دست آورد، ولي وضعيت خوشـه هـاي توليدشـده در ايـن شـبکه و همچنـين کليدواژه هاي استفاده شده بيانگر خلأهاي پژوهشي جدي و همچنين فقر نظري و فقدان ارتبـاط با تطور و تحول مفاهيم اين حوزه است .
نمودار راهبري حوزه خشونت و زنان قبل از١ سال ١٣٨٠ ايران و ٢٠٠٠ کشورهاي توسعه يافته مطابق جدول ٥ و شکل ٢، با توجه به نمودار راهبردي دورة اول ، در کشورهاي توسعه يافتـه قبل از دهة ١٩٨٠، ١٤ خوشه شکل گرفته است و در پژوهش هـاي داخـل ايـران در ايـن برهـة زماني دو خوشه تشکيل شده است .