چکیده:
انباشتگی نقش و وظایف متعدد شغلی و خانوادگی در دانشگاه برای بانوان دانشگاهی تعارضهایی به همراه دارد. برای پاسخ به دو سؤال مهم دربارة اینکه: شغل بانوان هیئتعلمی در دانشگاه چه ویژگیهایی دارد؟ و بانوان دانشگاهی چه تعارضهایی را در تناسب میان کار و خانواده تجربه میکنند؟ از رویکرد کیفی، انجامدادن مصاحبههای عمیق و نیمهساختاریافته با 26 نفر از بانوان دانشگاهی در رشتههای مختلف دانشگاهی و تحلیل تماتیک متون مصاحبهها با کمک نرمافزار Max Q.D.A ورژن 2018 استفاده شد. در این مطالعه، از چارچوب و معیارهای یک شغل خوب برای بانوان و نظریات تعارض کارـ زندگی استفاده شده است. یافتهها حاکی از استخراج 2 مقولة اصلی، 6 مقولة فرعی، 25 مفهوم و بیش از 282 عبارت است که در این تحلیلها فقط از 161 عبارت بهطور مستقیم استفاده شد. ماهیت شغل اعضای هیئتعلمی مزایایی مانند انعطاف زمان، دستمزد و حضور اجتماعی به همراه دارد، اما مشکلاتی مانند وظیفهمحوری، استمرار وظایف شغلی موجب میشود بانوان دانشگاهی همواره دغدغة شبانهروزی داشته باشند و حتی بهرغم حضور در خانه، با احساساتی مانند تنش، فشار زمانی، عذاب وجدان مادری، فراموشی نقش و غیره مواجه باشند. درواقع، بانوان دانشگاهی دچار تعارضهایی در مناسبات کار و زندگی خود میشوند که هم در حوزة نقش مادری، نقش همسری، ارتباط با والدین و خویشان و هم اولویتهای شخصیشان ادامه دارد.
The accumulation of multiple responsibilities of jobs and family roles poses conflicts for academic women. In this paper, we intended to answer two important questions about “What is the main features of academic women’s job? What are the most important conflicts experienced by women at work and in the family? To answer these questions has taken advantage of a qualitative approach, in-depth and semi-structured interviews with 26 academic women, and finally a thematic analysis using Max Q.D.A 2018. In this study, many theories like a framework for explaining a favorite job for women and many theories of work-life conflicts have been used to understand the final findings. The findings indicate the extraction of 2 main themes, 6 subthemes, 25 concepts and 282 conceptual codes. In addition, the nature of job as a faculty member brings advantages like: good payment, social presence, but some disadvantages such as the task based, the steady and demanding job which make academic women always worried and stressful, to have time pressure, and to experience torment of mother, forgetfulness of role and so on. In fact, academic women experience conflicts related to their motherhood, the role of spouse, relationships with parents and relatives, and personal priorities.
خلاصه ماشینی:
ماهيت شغل اعضاي هيئت علمي مزايـايي ماننـد انعطـاف زمـان ، دسـتمزد و حضـور اجتماعي به همراه دارد، اما مشکلاتي مانند وظيفه محوري ، استمرار وظايف شغلي موجب مي شود بانوان دانشگاهي همواره دغدغة شبانه روزي داشته باشند و حتي به رغم حضور در خانه ، با احساساتي مانند تنش ، فشار زماني ، عذاب وجدان مادري ، فراموشي نقش و غيره مواجه باشند.
بنابراين ، با توجه به دغدغة محقق و ضرورت تحقيـق ذکرشـده ، اين مقاله در پي پاسخ به دو سؤال مهم است که : اصولا ماهيت کار هيئت علمـي چگونـه اسـت ؟ مهم ترين تعارض هايي که زنان دانشگاهي (عضو هيئت علمي ) ميان وظايف شـغلي و نقـش هـاي خانوادگي خود تجربه مي کنند چيست ؟ پيشينة پژوهش در اين بخش ، مروري بر مطالعات و تحقيقات داخلي و خارجي با تمرکز بر تعارض زندگي و کـار استادان دانشگاه خواهيم داشت : رحمـان و همکـارانش (٢٠١٨) در مطالعـه اي کمـي بـا عنـوان «تأثيرات تضاد کارـ خانواده بر رضايت شغلي دانشگاهيان در دانشگاه هاي خصوصي بـنگلادش » نشان دادند که تضاد کارـ خانواده تأثيري منفي و درخور توجه بـر رضـايت شـغلي پاسـخگويان دارد.
در تحليل اين بخش مي توان گفت که بانوان هيئت علمي بـه رغـم برخـورداري از شـغلي بـا منزلت اجتماعي بالا در جامعه ، شغلي که ايـن پـيش فـرض پيرامـونش وجـود دارد کـه بـانواني مستقل ، متفکر و داراي مسير فکري حتي الگودهنده به جامعه هستند، همچنـان در نقـش هـاي سنتي که جامعه به آن ها تفويض کرده ، چه از منظر همسري و چـه از منظـر مـادري ، محبـوس شده اند.