چکیده:
به کارگیری روشهای علمی به منظور بررسی و سطح بندی مناطق منجر به شناخت میزان نابرابریها شده و معیاری برای تلاش در حوزه کاهش و رفع نابرابریهای موجود میان آن هاست. هدف از مقاله حاضر بررسی وضعیت برخورداری شاخصهای اقتصادی، اجتماعی شهرستانهای استان گیلان است. روش انجام تحقیق توصیفی و تحلیلی بوده و روش جمعآوری اطلاعات اسنادی و کتابخانهای است. به منظور رتبهبندی از مدل سطح بندی تاپسیس و ویکور و برای ترسیم و تهیه نقشهها از GIS و همچنین از روش کرجینگ برای مشخص نمودن توزیع فضایی شهرستانها و در نهایت از ازمون ANOVA برای تحلیل واریانس بین دو جامعه شهرستانهای حاشیه دریای خزر و دیگر شهرستانها استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که در میان شهرستانهای استان گیلان در بخش شاخصهای ترکیبی، بندرانزلی توسعه یافتهترین شهرستان و شهرستان تالش در پایینترین رتبه توسعه یافتگی قرار داشته است. در بخش شاخصهای اجتماعی-فرهنگی، آموزشی، شهرستان بندرانزلی توسعه یافتهترین و شهرستان تالش توسعه نیافتهترین شهرستان میباشد. همچنین در بخش شاخصهای اقتصادی، شهرستان بندرانزلی توسعه یافتهترین و شهرستان رودسرتوسعه نیافتهترین و در نهایت در بخش شاخصهای بهداشتی-درمانی، شهرستان لاهیجان توسعه یافتهترین و رضوانشهرتوسعه نیافتهترین شهرستان استان گیلان از نظر دسترسی به شاخصهای بهداشتی-درمانی میباشد. یافتهها همچنین نشان میدهد که نواحی مرکزی استان در راس آن شهرستان بندر انزلی از شرایط مساعدتری به نسبت سایر شهرستانها برخوردار بوده و بین شهرستانهای ساحلی و غیر ساحلی تفاوت وجود دارد.
The purpose of this article is to investigate the development of socio-cultural, educational, economic, and health indicators in the cities of Guilan province separately and in combination. The research is applied research and its method is descriptive and analytical and the method of data collection is library studies. In order to rank the cities of Gilan province in terms of development of socio-cultural, educational, economic, and health indicators, from the TOPSIS and VICOR leveling model and to draw and prepare maps from the GIS Also, Kriging method has been used to determine the spatial distribution of cities and finally ANOVA test has been used to analyze the variance between two communities of Caspian littoral cities and other cities. The results showed that among the cities of Gilan province in terms of combined indicators, Bandar Anzali is the most developed city and Talesh city is in the lowest development rank. In terms of socio-cultural and educational indicators, Bandar Anzali is the most developed city and Talesh city is the most underdeveloped city. Also in the section of economic indicators, Bandar Anzali is the most developed and Rudsar is the most underdeveloped and finally in the section of health indicators, Lahijan is the most developed and Rezvanshahr is the least developed city of Gilan province in terms of access to health indicators.
خلاصه ماشینی:
تحليل فضايي و سطوح توسعه يافتگي استان گيلان دکتر مجيد ياسوري ١* امير محمدي ٢ سيده فاطمه امامي ٣ تاريخ دريافت : ١٣٩٩/٥/١٣ تاريخ پذيرش : ١٣٩٩/١٢/١٠ چکيده : به کارگيري روش هاي علمي به منظور بررسي و سطح بندي مناطق از حيـث توسـعه يـافتگي در جنبـه هـاي مختلف اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و غيره ، منجر به شناخت ميزان نابرابريها گرديـده اسـت و معيـاري براي تلاش در حوزة کاهش و رفع نابرابريهاي موجود ميان آن ها نيز محسوب ميشود.
بنابراين با توجه به اين موارد اهداف تحقيق از قرار زير است : - تحليل فضايي شاخص هاي توسعه استان گيلان به تفکيک شهرستان - سطح بندي شهرستان هاي استان گيلان از نظر شاخص هاي توسعه در بخـش هـاي اجتمـاعي- فرهنگي، آموزشي، اقتصادي، و بهداشتي-درماني - سنجش وضعيت توسعه يافتگي شهرستان هاي استان گيلان و رتبه بندي آن ها به لحاظ ميـزان برخورداري از شاخص هاي مختلف توسعه پيشينۀ تحقيق سادات سعيده زرآبادي و همکاران (١٣٩٧) در مقاله «سطح بندي و سـنجش ميـزان توسـعه يـافتگي منطقه اي استان چهارمحال وبختياري با بهره گيري و مقايسه تطبيقي نتايج روش هاي ارزيـابي چنـد معياره (TOPSIS,ELECTRE,VIKOR)» با استفاده از شاخص هايي در بخـش هـاي اقتصـادي، جمعيتي، آموزشي، فرهنگي-مذهبي، بهداشتي-درماني و زيرساختي، به اين نتيجـه رسـيده انـد کـه شکاف زيادي بين شهرستان هاي استان و توسعه اي نامتعادل بين آن ها با توجه به شاخص هاي مورد استفاده وجود داشته است ، به طـوري کـه شهرسـتان شـهرکرد نسـبت بـه شهرسـتان هـاي ديگـر، توسعه يافته ترين و شهرستان هاي لردگان ، بروجن ، کيار، فارسان ، کوهرنگ و اردل در رده هاي بعـدي قرار گرفته اند.