چکیده:
تصمیمگیری مدیران اغلب در شرایط ریسک انجام میشود. با توجه به اهمیت اثربخشی تصمیم گیریها، تعیین سطح ریسک و مدیریت آن برای فرد تصمیمگیرنده مهم و ضروری است. از طرف دیگر، همسویی ریسک و بازده اهمیت این مساله را دو چندان میکند، زیرا خلق ارزش بعنوان هدف اصلی مدیریت مستقیماً تحت تاثیر سطح ریسکی است که مدیر میپذیرد. بیتوجهی به این مقوله میتواند منجر به جابجایی ثروت بین گروههای مختلف ذینفعان گردد. مقاله پیشرو نوعی تحقیق اکتشافی است که به روش فلسفی، ضرورت مدیریت ریسک را از دیدگاه اسلام بررسی نموده و مصداقهایی برای آن ارائه میکند. در ادامه، با مرور
ویژگیهای ابزارهای مالی مختلف شامل اوراق اختیار معامله، قراردادهای آتی، قرارداد تاخت و سایر ابزارهای مدیریت ریسک، چارچوبهای واکنش به ریسک از منظر اسلام و فقه بررسی میشود. پویایی فقه شیعه باعث گردیده برخی از این ابزارها به روش مهندسی مجدد و منطبقسازی با موازین شرعی، در بازار سرمایه و بورس کالا قابل عرضه شوند. اگرچه، در حال حاضر استفاده از این ابزارها بویژه در بازار سرمایه بسیار محدود
میباشد ولی کماکان طراحی ابزارهای مالی جدید و یا تصحیح دیگر ابزارهای موجود ضرورت دارد.
خلاصه ماشینی:
در ادامـه ، بـا مـرور ويژگيهاي ابزارهاي مالي مختلف شامل اوراق اختيار معامله ، قراردادهاي آتي، قرارداد تاخت و ساير ابزارهـاي مديريت ريسک ، چارچوب هاي واکنش به ريسک از منظر اسلام و فقه بررسي ميشود.
محمد حمزه اي (١٣٩٢)، درمقاله خود به اين نتيجه رسيد که براساس آموزه هـاي قرآنـي و روايـي، ريسک پذيري رفتاري است که ميبايست در ترازوي عقل و وحي قرار داده شود و با توجه به معقول بودن ميزان هدف و خطر، اقدام به خطر کرد وگرنه از مصاديق انداختن نفس در هلاکت است که در آيه ١٩٥سورة بقره از آن نهي شده است .
اکبريان و ديانتي (١٣٨٥)، در مقاله اي به اين نتيجه رسيدند که در بانکداري بدون ربا، بانک ها براي دريافت و تخصيص منابع بايد براساس چارچوب هاي معين که شريعت آن ها را مشخص کرده ، عمل کنند؛ در نتيجه از پيش ، نرخ ثابتي را نميتوانند در نظر بگيرند و نرخ آن ، پس از بررسي عملکرد در قالب يکي از عقود اسلامي مشـخص خواهـد شـد؛ بنابراين ، به نظر ميرسد، مديريت ريسک در بانکداري بدون ربا، نسبت به بانکداري ربـوي، اهميـت بيشتري دارد (غفاري، ١٣٩٢).
برخي از صاحب نظران معتقدند اگر در بـازار بـورس اوراق بهـادار تهـران اوراق بهـاداري همچـون اوراق اختيار معامله و قراردادهاي تحويل آتي طراحي و عرضـه گـردد؛ منـافع زيـر را در پـيخواهـد داشت : رفع نگراني طرفين معامله از نوسان هاي قيمت کالاها، ارز و سهام (مصون سازي) امکان جذب منابع مالي جديد و مشارکت وسيع جامعه سرمايه گذار با توجه بـه طيـف مختلـف ريسک پذيري افراد.
نتيجه گيري در اين مقاله ، ضرورت هاي مديريت ريسک از ديدگاه اسلام مورد بررسي قرار گرفـت .