چکیده:
درطی دهههای اخیر، الگوی نامتوازن تجارت خارجی و اثرگذاری آن بر انتشار ناعادلانه آلایندهها در کشورهای مختلف، موردتوجه سیاستگذاران قرار گرفته است. بهعبارتی، باید علاوه بر برآورد آثار اقتصادی تجارت، خسارات زیستمحیطی حاصلشده در حین تجارت نیز محاسبه گردد. ازاین رو در تحقیق حاضر، بابهکارگیری تکنیک داده-ستانده زیستمحیطی، مجموع خسارات پولی حاصل از انتشار آلایندهها و ارزشافزوده ایجادشده در فرآیند تجارت در نوزده بخش اقتصادی در سال 1398، برآورد و تحلیل شده است. نهایتا ارزشافزوده خالص اصلاحشده با خساراتزیستمحیطی در حین تجارت خارجی محاسبه شده است. برآوردها در سهسطح (بخشهای اقتصاد، هرواحد پولی از تجارت و در روابط با کشورهای دیگر) انجام شده است. نتایج نشان میدهد کشور ایران علیرغم داشتن کسری تجاری، واردکننده خالص آلودگی است. خالص خسارات زیستمحیطی برابر 8/4 درصد ارزش افزوده خالص ایجادشده و 7/1 درصد کسری تجاری ایران در سال 1398 است. برآوردها در مرحله دوم، تاییدکننده خسارات بسیار بیشتر صادرات (2/60 دلار) در قیاس با خسارات اجتنابشده در واردات (7/38 دلار) برای هرواحد پولی از تجارت هست. درواقع ساختار تجارت در کشور ایران، آن را تبدیل به "بندرگاه آلودگی" نموده است. در سطح روابط تجاری با کشورهای دیگر، بیشترین واردات آلودگی از کشور عراق و افغانستان انجام شده است. درحالیکه بیشترین صادرات آلودگی بهترتیب به کشورهای آلمان، سوییس و فرانسه بوده است. درتجارت با کشور چین نیز آثار متقابل (تجارت با درآمد کمتر و خساراتزیستمحیطی بیشتر) وجود دارد. با توجه به شرایط سخت اقتصادی و سیاسی حاضر، بهترین استراتژی برای تحقق همزمان اهداف اقتصادی و زیستمحیطی، توسعه جایگزینی واردات در گروههای مواد دارویی و بهداشتی، کشاورزی، خدمات تفریحی، هنری و گردشگری، محصولات نساجی، چوب، کاغذ و چرم، محصولات کامپیوتری الکترونیکی و نوری میباشد. زیرا بهترتیب دارای کمترین نسبت خسارت زیستمحیطی به ارزشافزوده در میان گروههای اقتصادی با تراز تجاری منفی میباشند. همچنین حداقل میزان خسارات زیستمحیطی برای هرواحد پولی تجارت در گروههای مذکور مشاهده میشود.
In recent dacades,the unbalanced pattern of foreign trade and its impact on the unfair emission of pollutants in different countries, has been considered by policymakers.in addition to the economic effects of trade, its environmental effects should also be considered in calculating the real trade balance or "green trade balance". in the present study, using the input-output technique. monetary losses resulting and the added value created in the trade process, are estimated in nineteen sectors. The net environmental damage is equal to 4.8% of the net value added and 1.7% of Iran's trade deficit in 2019. The results show that Iran, despite having a trade deficit, is a net importer of pollution. Estimates in the second stage confirm the higher export losses ($ 60.2) compared to the avoided import losses ($ 38.7) for each monetary unit of trade. In fact,Iran is turned to “port of pollution” because of it’s structure. In terms of trade relations with other countries, most of the pollution was imported from Iraq and Afghanistan, while the most polluted exports were to Germany, Switzerland and France, respectively. In trade with China, there are also reciprocal effects (lower income trade and greater environmental damage). Given the current difficult economic and political conditions, the best strategy to simultaneously achieve economic and environmental goals is to develop import alternatives in the groups of pharmaceuticals and health, agriculture, recreational services, arts and tourism, wood, paper and leather textile products. Because they have the lowest proportion of environmental damage to value added among economic groups with a negative trade balance. Also, the minimum amount of environmental damage for each monetary unit of trade is observed in the mentioned groups. The comparison of the study findings with the results of other researches confirms the high potential of the pharmaceutical and health materials group in achieving both economic and economic goals during import substitution policy.
خلاصه ماشینی:
ازاین رو در این تحقیق ، بابه کارگیری فن داده -ستانده زیست محیطی، مجموع زیان های پولی ناشی از انتشار آلاینده ها و ارزش افزوده ایجادشده در فرآیند تجارت در نوزده بخش اقتصادی در سال ١٣٩٨، برآورد و تحلیل شده است .
برای حصول به این هدف ، با استفاده از یک فن داده -ستانده محیط زیستی، اثرگذاریهای اقتصادی و زیست محیطی ایجادشده در فرآیند تجارت بین الملل (صادرات و واردات )، برآورد میشود.
دلیل این موضوع ، امکان ایجاد یک روش مناسب برای بررسی اثرگذاریهای اقتصادی و محیط زیستی تجارت (صادرات و واردات ) از طریق جدول های داده -ستانده میباشد.
در این بررسی، همچنین ارزش افزوده و زیان های زیست محیطی ایجادشده در فرآیند تجارت به تفکیک شریکان مهم تجاری با ایران ، محاسبه شده است .
برای انجام این محاسبات ، در رابطه های مورد استفاده ، میزان صادرات و واردات مربوط به هر بخش اقتصادی برای هر کشور قرار داده شده است .
برای محاسبه میزان انتشار آلاینده ها در این بخش ها، از آمار مربوط به مصرف واسطه ای حامل های انرژی در هر رشته فعالیت در جدول های متقارن داده -ستانده ١٣٨٩ استفاده شده است .
جمع بندی و پیشنهادها در این تحقیق ، بابه کارگیری فن داده -ستانده زیست محیطی، مجموع زیان های پولی ناشی از انتشار آلاینده ها و ارزش افزوده ایجادشده در فرآیند تجارت در نوزده بخش اقتصادی، برآورد و تحلیل شده است .