چکیده:
بدلند شکل نهایی فرسایش آبی است که آثار تخریبی زیادی در محیط طبیعی دارد. دامنههای جنوبی البرز مرکزی در منطقهی موردمطالعه به خاطر شرایط خاص ژئومورفولوژیکی در معرض اشکال مختلف فرسایش، بهویژه فرسایش بدلند قرار دارد. بااینوجود، تاکنون مطالعات کمی در این زمینه انجامشده است. هدف از این تحقیق مقایسه کارایی مدلهای نسبت فراوانی و عامل اطمینان در پهنهبندی بخشی از حوضه جاجرود است. برای این منظور نقشههای عوامل مؤثر شامل جنس زمین، ارتفاع، شیب، جهت دامنه و پوشش گیاهی و کاربری اراضی منطقه تهیه و مورداستفاده قرار گرفتند. در مرحله بعد، سطح فرسایش بدلند موجود در هر طبقه از عوامل باهمپوشانی نقشه پراکنش بدلند در محیط ArcGISمحاسبه شد و ضریب نسبت فراوانی به دست آمد. با اعمال این ضرایب در لایههای اطلاعاتی و تلفیق آنها، نقشه پهنهبندی منطقه با استفاده از مدلهای نسبت فراوانی و عامل اطمینان تهیه گردید. ارزیابی مدلها با استفاده از رابطهی احتمال تجربی نشان داد که مدلهای نسبت فراوانی و عامل اطمینان به ترتیب با احتمال تجربی 93/0 و 99/0 برای پهنهبندی فرسایش بدلند در منطقه مناسب هستند. اما در مقایسه، مدل عامل اطمینان کارایی بالاتری در جداسازی و شناسایی مناطق حساس به فرسایش بدلند دارد.
Badland is final form of water erosion which has a lot of destructive effects in natural environmental. Southern slopes of central Alborz is exposed to badland erosion because of geomorphologic conditions. However, few studies have been conducted on badland erosion. The purpose of this study to compare efficiency of the frequency ratio model with certainty factor model in part of Jajrud watershed. To this purpose maps of effective factors including litho logy, elevation, slope, aspect and vegetation were digitized in ArcGIS. In the next stop, the frequency of the badland erosion in each class of factors was calculated through overlaying the dispersion map of badland erosion areas and the frequency ratio was achieved as result of it integration of those the zonation map was created using the frequency ratio and Certainty Factor models. Investigation into the efficiency of models show that model of frequency ratio and Certainty Factor with the empirical probability of 0.93 and 0.99, respectively are appropriate for badland erosion zonation. However, in comparison, the Certainty Factor model has a higher efficacy in the separation and recognition of appropriated areas for badland erosion zonation.
خلاصه ماشینی:
ارزيابي مدل ها با استفاده از رابطه ي احتمال تجربي نشان داد کـه مـدل - هاي نسبت فراواني و عامل اطمينان به ترتيب با احتمـال تجربـي ٠/٩٣و ٠/٩٩بـراي پهنـه بنـدي فرسايش بدلند در منطقه مناسب هستند.
عرب قشقايي ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 Katharina 2Birbhum 3 Ghosh et al 4 Grubin et al 5 Balesteros et al 6Romero et al 7Pre-Pyrenees 8Azam 9Avonlea 10 Revised universal soil loss equation (١٣٩٠) درپايان نامه کارشناسي ارشد خود با عنوان "پهنه بندي فرسايش خندقي درحوضه آبخيـز طـرود فيروزکـوه "بـه شناسايي عوامل مؤثر برايجاد فرسايش وپهنه بندي آن اقدام نمود.
اما بيشترروش هايي که براي پهنه بندي مناطق از مدل هاي نسبت فراواني و عامل اطمينان استفاده کـرده انـد، بـراي شناسايي مناطق حساس به خطرزمين لغزش وپهنه بندي آن به کارگرفته شده اند که برخي ازآن هاعبارت انـد از فـاطمي عقداو همکاران ، ١٣٨٢؛ کرمي و همکاران ، ١٣٨٦، مقيمـي و همکـاران ، ١٣٨٧؛ ٢٠٠٤ ,Lee ;Sambath, &Lee ; ٢٠٠٦ ٢٠١٠ ,lee &Pradhan ; ٢٠١١ ,Yalcin et al.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ١: نقشه موقعيت جغرافيايي منطقه در استان تهران و ايران روش ها در اين تحقيق براي تعيين حساسيت به فرسايش بدلندوپهنه بندي منطقه ازمدل هاي نسبت فراواني و عامل اطمينان استفاده شده است .
لايه هاي اطلاعاتي که در اين تحقيق براي پهنه بندي استفاده شده اند، عبارت اند از جنس زمين ، ارتفاع از سطح دريا، شيب ، جهت دامنه و پوشش گياهي و کاربري اراضي .
همچنين نتايج اجراي مدل هاي نسبت فراواني و عامل اطمينان و تهيه ي نقشـه - هاي حساسيت به فرسايش بدلندو پهنه بندي منطقه که در محيط ArcGIS به دست آمـد،درشـکل هـاي ٧و ٨آمـده است .