چکیده:
مهمترین ویژگی تپه های ماسهای، پویایی و حرکت جانبی آنها است که بخشی از آنها کانونهای بحران و تهدیدکننده حریم مراکز مسکونی، شهری، روستایی، اقتصادی، نظامی و شریانهای ارتباطی هستند. در منطقه موردمطالعه که در روستای پشوئیه از توابع بخش شهداد، در شرق شهر کرمان و در بیابانی در ضلع غربی گسل نایبند قرارگرفته است، ریگی نسبتاً متحرک و تعدادی برخان منفرد قرار دارد که در حدفاصل آنها بر اثر سیلاب در دورههای مختلف سلههایی بستهشده و ریگ و برخانها نسبت به آنها در حال حرکت و جابجاییاند. در این تحقیق با استفاده از این سلهها و مقایسه آنها با عکسهای هوایی سالهای مختلف، میزان حرکت ریگ و برخانها نسبت بهسلهها اندازهگیری و مقایسه شده است. با استفاده از عکسهای هوایی ( مقیاس 1:55000، سال 1334، مقیاس 1:20000 سال 1348و مقیاس 1:40000، سال 1374) و تصاویر ماهوارهای گوگل ارث مربوط به سال 2005، میزان جابجایی ریگ و برخانها، با در نظر گرفتن شاخص سله و نیز با بررسی گلبادهای منطقه در دورههای زمانی مختلف، موردبررسی و مقایسه قرار گرفت. از این پژوهش نتیجه حاصل گردید که ریگ مورد نظر به سمت جنوب و جنوب شرق در حال جابجایی است و بر اساس مطالعات میدانی بهعملآمده میزان حرکت برخان دوم 96 متر و برخان اول 135 متر محاسبه شد. نتایج حاصل از مطالعهی زمان ایجاد سله و میزان جابجایی برخانها نسبت به آن، یافتههای فوق را تائید کرده است. ضمناً نتایج تحقیق نشان میدهد که سلههای ناشی از سیلابها در منطقه بهغیر از محاسبه میزان حرکت ماسه میتوانند زمان ایجاد سیل در منطقه را نیز مشخص نمایند که با توجه به جابجایی سالانه برخانهای منطقه، سال بارش و سیلابی شدن منطقه، مربوط به سال 1994 میباشد.
The most important characteristic of sand dunes, dynamics and their lateral movement, which some of them are crisis centers and Privacy-threatening centers of Residential, urban, rural, economic, military and arteries of communication. The case study which, village is located at the Pashoeyeh of Shahdad district and in the East of the city of Kerman in the desert on the west side Nayband fault, there is a rather dynamic rig and some single barchans. As a result of different period's floods, has been created crusts so that pebble and barchans are moving between them. In this study, using the crust and compare it with aerial photos of different years, the movement of reg and barchans measured and compared. Using aerial photographs (scale 1: 55,000, in 1334- a scale of 1: 20,000 in 1348, and the scale of 1: 40,000, 1374) and Google Earth satellite images, in 2005, the movement of rig and barchans, with crust factor, and also by checking the wind roses at different time periods studied and compared. The study concluded that the rig is shifting to the South and South East, and based on field studies movement in the second barchan 96, and first barchan 135 meters measured. The results of the study about time of crust and the barchans movement in compare with tig, have confirmed these findings. In addition, the results show that the crust caused by the floods in the area, except calculating of sand movement amount, you can also specify the time of flooding in the region. According to the annual movement of barchans in the area, the rainfall and flooding of area, is related to 1994.
خلاصه ماشینی:
در منطقه موردمطالعه که در روســتاي پشــوئيه از توابع بخش شهداد، در شرق شهر کرمان و در بياباني در ضلع غربي گسل نايبند قرارگرفته است ، ريگي نسبتا متحرک و تعدادي برخان منفرد قرار دارد که در حدفاصل آن ها بر اثر سيلاب در دوره هاي مختلف سله هايي بسته شده و ريگ و برخان ها نسبت به آن ها در حال حرکت و جابجايياند.
بااستفاده از عکس هاي هوايي ( مقياس ١:٥٥٠٠٠، ســال ١٣٣٤، مقياس ١:٢٠٠٠٠ ســال ١٣٤٨و مقياس ١:٤٠٠٠٠، سال ١٣٧٤) و تصاوير ماهواره اي گوگل ارث مربوط به سال ٢٠٠٥، ميزان جابجايي ريگ و برخان ها، با در نظر گرفتن شـاخص سـله و نيز با بررسـي گلبادهاي منطقه در دوره هاي زماني مختلف ، موردبررسي و مقايسه قرار گرفت .
از اين پژوهش نتيجه حاصل گرديد که ريگ مورد نظر به سمت جنوب و جنوب شرق در حال جابجايي است و بر اساس مطالعات ميداني به عمل آمده ميزان حرکت برخان دوم ٩٦ متر و برخان اول ١٣٥ متر محاسبه شد.
بولگوبرا ١١و همکاران)٢٠١٦( در پژوهشـي در ريگ مرکزي الجزاير که با مدلسـازي توسـط GIS انجام ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 - Herrmann & Sauermann 2 - Al Harti 3 - Dong 4 - Liu 5 - Belrhiti 6 - Burrough 7 - Al-Dabi et al 8 - Daniell& Hughes 9 - Abou El-Magd 10 - Zhang 11 - Boulghobra گرفت، ١٢ برخان را در سايزهاي مختلف بزرگ، متوسط و کوچک بررسي نمودند و به اين نتيجه دست يافتند که حرکت برخان ها با اندازه آنها نســبتي معکوس دارد.