چکیده:
عبارت 'بسم الله الرّحمن الرّحیم' نخستین جمله قرآنی است که بهعنوان سرآغاز سوره مبارکه علق بر پیامبر اکرم ص نازل شد. این آیه 114 بار فرود آمده و در 113 سوره بهعنوان آغازین جمله ذکر شده است. ازآنجاکه بسمله نخستین و پُربسامدترین آیه قرآن است، بسیاری از مفسّران و اندیشمندان حوزه تفسیر و معارف قرآنی در صدد بررسی و تبیین آن برآمدهاند. یکی از این اندیشمندان آیت الله معرفت است. این مفسّر معاصر شیعه در کتاب گرانسنگ 'التّفسیر الاثری الجامع' به بیان دیدگاه خویش نسبت به این آیه بر پایه روایات پرداخته است. در نظر ایشان، همانند سایر مفسّران شیعه، بسمله آیهای از قرآن در آغاز هر سوره محسوب شده، جملهای مستقل و دارای معنای خاص است و از این منظر تکتک واژگان آن دارای معنا بوده، بیآنکه معانی رمزی دیگری از آن اراده شده باشد. علّامه معرفت همچنین روایاتی در فضیلت و نحوه نگارش این جمله آورده است.
خلاصه ماشینی:
گزارشی از سازماندهی روایات ذیل آیه بسمله در کتاب «التّفسیر الاثری الجامع» نیّره اسحاقی 1 سیّده سعیده غروی 2 چکیده عبارت «بسم الله الرّحمن الرّحیم» نخستین جمله قرآنی است که بهعنوان سرآغاز سوره مبارکه علق بر پیامبر اکرم| نازل شد.
مرحوم آیت الله معرفت نیز بهعنوان اندیشمند، قرآنپژوه و مفسّر معاصر شیعه به تفسیر این آیه شریفه توجّه کرده است.
4 آیت الله معرفت در جلد نخست این کتاب ضمن تفسیر سوره حمد به گردآوری روایات مرتبط با آیه «بسم الله الرّحمن الرّحیم» بهعنوان نخستین آیه سوره حمد میپردازد.
«بسم الله الرّحمن الرّحیم» آیهای است با مقالات متعدّد؛ از جمله مقالهای با عنوان «رویکردی نوین در ترجمه بسمله با تحلیل ساختارهای زبانی آن از دیدگاه آیت الله جوادی آملی» توسّط محمّد خامهگر 1 نگاشته شده که به بررسی لغت و ساختار واژههای آیه شریفه از دیدگاه آیت الله جوادی آملی پرداخته و قصد داشته تا به ترجمه دقیق این عبارت دست یابد.
مقاله حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و دستهبندی و موضوعدهی روایات، برای نخستین بار زوایای مختلف عبارت بسمله را از دیدگاه آیت الله معرفت بررسی کرده و سعی نموده تا ضمن ارائه گزارشی از شیوه گردآوری و تبیین روایات ذیل عبارت بسمله، به برخی از ویژگیهای کتاب «التّفسیر الاثری الجامع» اشاراتی تطبیقی داشته باشد.
4 نتیجهگیری آیت الله معرفت در جلد نخست کتاب «التّفسیر الاثری الجامع» پیش از ورود به تفسیر سوره حمد به بررسی و تبیین ابعاد آیه شریفه «بسم الله الرّحمن الرّحیم» پرداخته است.