چکیده:
امنیت ملی بزرگترین دغدغه هر نظام سیاسی است که لزوم تامین آن از سوی حکومت یک اصل اساسی میباشد و پدافند غیر عامل کارآمدترین ابزار در این راستا محسوب میشود. در دنیای امروز الگوی مبارزه و مقاومت در سیاست بینالملل تغییر یافته است. تحولات دهه اخیر در حوزه ی روابط بین الملل، حاکی از مقوله فرهنگ در دستیابی به اهداف و بهبود روابط میان دولتها است. با پیشرفتهای صورت گرفته در فناوری تسلیحات و تجهیزات نظامی، مناطق مسکونی شهری بیشتر در معرض خطر تهاجم قرار گرفته است. از مهمترین عوامل افزایش دهنده تلفات انسانی در حملات نظامی به مناطق شهری، معماری غیراستاندارد و غیرمنطبق مساکن با اصولی همچون مکان گزینی و جانمایی بهینه ساختمان، پراکندگی مناسب بنا، رعایت اصول اختفاء، استتار و فریب، درجه مرمت پذیری بالای ساختمان و معماری داخلی ساختمان در ارتباط با پدافند غیر عامل است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با بهرهگیری از مطالعات کتابخانهای ضمن بررسی کارکردهای پدافند غیر عامل و ضرورت آن در حوزه امنیت ملی در پی پاسخ به این سوال است که پدافند غیر عامل چه نقشی میتواند در تامین امنیت ملی ایران ایفا نماید و نقش معماری در این راستا چیست؟ نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از این است که به کارگیری اصول و ضوابط پدافند غیر عامل هم به عنوان یک سیاست دفاعی مستمر و هدفمند در تمامی بخشهای کشور ضمن رفع تهدیدات داخلی و خارجی با هدف آماده سازی و تقویت بنیه دفاعی کشور تامین کننده امنیت ملی ایران و نتایج کلی آن در راستای ایجاد شهر ایمن، شهر قدرت و شهر بازدارنده است. تعیین طرح هندسی بنا، موقعیت بازشوها، نحوه دسترسی و پیش بینی فضای امن به عنوان فضای چند عملکردی برای هر ساختمان در زمان صلح جنگ از جمله مولفههای بهینه معماری ساختمان و معماری بومی از منظر پدافند غیر عامل است.
خلاصه ماشینی:
در پروژه ها منظور از پدافند غيرعامل در واقع مجموعه تمهيدات و اقدامات و طرح هايي است که با استفاده از ابزار، شرايط و حتي المقدور بدون نياز به نيروي انساني به صورت خود اتکاء از يک سو توان دفاعي مجموعه را در زمان بحران افزايش داده و از سويي ديگر پيامدهاي بحران را کاهش و امکان بازسازي مناطق آسيب ديده را با کمترين هزينه فراهم مي سازد.
اهداف تحقيق ايجاد ساختاري مناسب و تشريح چگونگي پشتيباني انجام فعاليت هاي مربوط به پدافند غيرعامل هدف اصلي ميباشد که اهداف فرعي زير را پوشش ميدهد: ايمن سازي مراکز حياتي، حساس و مهم توسعه کمي و کيفي نيروي انساني متخصص ارتقاء قابليت بقاء و حفظ کشور در شرايط بحران افزايش آستانه مقاومت ملي و تقويت مولفه هاي مقاومت در مقابل تهديدات فرهنگ سازي و ايجاد باور در مورد تأثير پدافند غيرعامل در کاهش آسيب پذيري کسب امنيت پايدار در توسعه و پايدارسازي زير ساخت هاي حياتي تحقيق و پژوهش ، توليد علم و فناوري و فرهنگ سازي و تبديل آن به معارف عمومي کمک به تکميل چرخه دفاعي کشور و تعامل مثبت با دفاع عامل و پدافند غيرعامل کاهش آسيب پذيريها و نمايان نمودن اقتدار ملي ناشي از آن به عنوان يکي از مولفه هاي بازدارندگي به حداقل رسانيدن تأثير بحران ها و تهديدات دشمن بر زير ساخت هاي حياتي، حساس و مهم توسعه کمي و کيفي ظرفيت و توان اجرايي پدافند غيرعامل در بدنه کشور (مشاوره و اجرا) ضرورت و اهميت تحقيق در ايران با توجه به ارزيابي خطرات بالقوه و تهديدات منتج از محيط پيراموني، پدافند غيرعامل داراي اهميت فوق العاده و ابعاد گسترده اي است .