چکیده:
فرسایش پاشمانی اولین مرحله در فرآیند فرسایش شناخته شده که نتیجهی بمباران سطح خاک بوسیلهی قطرات باران است. قطرات باران در هنگام برخورد به سطح خاک، ذرات خاک را جابهجا و ساختمان خاک را تخریب میکنند. جدا شدن ذرات خاک توسط قطرات باران و انتقال ذرات جدا شده توسط رواناب، دو فرآیند پایهای فرسایش خاک میباشند. در این تحقیق به بررسی تاثیر مقادیر مختلف پلیاکریلآمید (0، 0/2، 0/4 و 0/6 گرم بر مترمربع) بر روی مقدار فرسایش پاشمانی در دو شدت بارندگی 95 و 120 میلیمتر در ساعت با استفاده از باران ساز FEL3 در آزمایشگاه پرداخته شد. آزمایشات در خاک مارنی صورت گرفت. نتایج حاکی از آن است که مقادیر مختلف پلیاکریلآمید (0، 0/2، 0/4 و 0/6) در کنترل فرسایش پاشمانی در خاک مارنی با شدتهای بارندگی 95 و 120 میلیمتر در ساعت بین شدتهای مختلف بارندگی از لحاظ کاهش میزان پاشمان هیچ اختلاف معنیدار آماری وجود ندارد. در مقابل اثر مقادیر مختلف پلیاکریلآمید و تیمار شاهد تفاوت معنیداری مشاهده شده است به گونهای که مقدار 6 کیلوگرم در هکتار بیشترین تاثیر را در کنترل فرسایش پاشمانی نسبت به مقادیر 2 و 4 کیلوگرم در هکتار داشته و به میزان 28/93 درصد در کاهش فرسایش موثر بوده است. همچنین تقابل دو فاکتور اصلی شدت و تیمار نیز هیچ اختلاف معنیدار آماری را نشان نمیدهد. نتایج تحلیل آماری در شدتهای مختلف نشان داد که مقادیر مختلف پلیاکریلآمید در کنترل فرسایش پاشمانی در شدت بارندگی 95 میلیمتر در ساعت نسبت به تیمار شاهد اختلاف معنیداری را نشان نداده است. ولی شدت بارندگی 120 میلیمتر در ساعت مقادیر مختلف پلیاکریلآمید در کنترل فرسایش پاشمانی نسبت به تیمار شاهد اختلاف معنیداری را نشان داده است. به گونهای که میزان 4 کیلوگرم در هکتار ماده پلیاکریلآمید بیشترین تاثیر را در کنترل فرسایش پاشمانی داشته و به میزان 40 درصد نسبت به تیمار شاهد فرسایش پاشمانی را کاهش داده است.
Splash erosion is recognized as the first stage in the process of erosion that results in bombardment of the soilchr('39')s surface with rain drops. Two basic processes in soil erosion are the dispersement of soil particles by rain drops and the changes caused to the soilchr('39')s structure, which are then moved by runoff. In this research,the effect of various polyacrylamide (PAM)values (0, 0.2, 0.4 and 0.6 g/m2) on the amount of splash erosion at two rain intensities (95 and 120 mm/h)by the use of laboratory generated rain (FEL3)were analyzed. Experiments were undertaken with marl soil. After calibrating the rainfall simulator, soil samples were weighed and treated with PAM. Next the effects of rainfall intensities at95 and 120 mm/h for 10 minutes were studied. Initially samples were oven-dried for 24 hours, at 105ºC. Next, samples were reweighed to determine the amount of soil lost. According to the results, there was no statistical correlation between rain intensity at 95 and 120 mm/h and decreased soil erosion.Howeverthere was a relationship between the different amounts of PAM (0, 0.2, 0.4 and 0.6 g/m2 ) and splash erosion control. The most effect on controlling splash soil erosion was seen with PAM at 6 kilograms/hectare when compared with 2 and 4 kilograms/hectare, which is 28.93% effective in decreasing erosion. The main two factors, intensity and treatment,were not statistically significant. There was no statistical significance noted at a rain intensity of 95 mm/h. Howeverat a rain intensity 120 mm/h, with different amounts of PAM, there was a significant difference in splash erosion control at 4 kilogram/hectare which had a maximum effect of 40% in controlling soil erosion.
خلاصه ماشینی:
در اين تحقيـق به بررسي تأثير مقادير مختلف پلي اکريل آميد (٠، ٠/٢، ٠/٤ و ٠/٦ گرم بر مترمربع ) بر روي مقدار فرسـايش پاشـماني در دو شدت بارندگي ٩٥ و ١٢٠ ميلي متر در ساعت با استفاده از باران ساز FEL٣ در آزمايشگاه پرداخته شد.
نتايج حاکي از آن است که مقادير مختلف پلي اکريل آميـد (٠، ٠/٢، ٠/٤ و ٠/٦) در کنتـرل فرسـايش پاشماني در خاک مارني با شدت هاي بارندگي ٩٥ و ١٢٠ ميلي متر در ساعت بين شدت هاي مختلف بارندگي از لحاظ کاهش ميزان پاشمان هيچ اختلاف معني دار آماري وجود ندارد.
نتايج تحليل آماري در شـدت هـاي مختلـف نشان داد که مقادير مختلف پلي اکريل آميد در کنترل فرسايش پاشماني در شدت بارندگي ٩٥ ميلي متر در ساعت نسـبت بـه تيمار شاهد اختلاف معني داري را نشان نـداده اسـت .
Toy et al ;١٩٩٨ ,Brown and Quine ;١٩٩٨ ,Roose and Lafen)).
همچنين کنترل فرسايش پاشماني نسبت به انواع فرسايش هاي ديگر هزينه کمتـري نيـاز دارد، در نتيجه در اين تحقيق به بررسي تأثير مقادير مختلف ماده پلي اکريل آميـد (٠، ٠/٢، ٠/٤ و ٠/٦ گـرم در مترمربـع ) در کنترل فرسايش پاشماني در خاک با بافت مارني و در بارندگي با شدت هاي ٩٥ و ١٢٠ ميلي متر بر ساعت با استفاده از باران ساز FEL٣ مي باشد.
جدول (٩): نتايج مقايسه ميانگين ها طبق روش دانکن (به تصوير صفحه مراجعه شود) شکل ٤ نتايج حاصل از تأثير ماده پلي اکريل آميد بر ميزان فرسايش پاشماني خاک مارني در شدت بارندگي ١٢٠ ميلي متر در ساعت نشان داده است .