چکیده:
تاریخ سیاسی - اجتماعی ایران معاصر شاهد ظهور و نقش آفرینی جریان ها، گروهها، نهادها و تشکل هایی سیاسی - اجتماعی چندی می باشد. هر یک از جریان ها، گروهها و تشکل ها بنابر مقتضیات زمان و بسترهای فکری، اجتماعی و اقتصادی خود روابط متفاوتی با ساخت سیاسی برقرار نموده و در تحولات و پویشهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی رقابت و مشارکت داشتهاند. یکی از این نهادها و گروهها، نهاد بازار سنتی و بازاریان می باشد. در نوشتار توصیفی– تحلیلی حاضر با بهره گیری از رویکرد جامعه شناسی تاریخی به جریان شناسی سیاسی تشکل های وابسته به بازارسنتی در تحولات سیاسی - اجتماعی جمهوری اسلامی ایران پرداخته شده است. نتایج و یافته ها نشان می دهد بازار سنتی به عنوان بخشی از جریان راست سنتی دیروز و اصول گرایی امروز با بهره گیری از احزاب و تشکل های سیاسی همچون «حزب مؤتلفه اسلامی»، «جامعه اسلامی بازار و اصناف» و ابزارهای اقتصادی چون «اتاق بازرگانی» و «صندوق های قرض الحسنه» و حتی «کمیته امداد» به ساخت قدرت و مدیریت سیاسی ورود یافته و جایگاه سیاسی خویش را در مقایسه با قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ارتقاء بخشد و از یک جریان سیاسی مخالف نظام به جریان مدیر و حامی نظام سیاسی تبدیل شود.
The socio-political history of contemporary Iran has witnessed the emergence and role of several currents, groups, institutions and socio-political organizations. Each of the currents, groups and organizations, according to the requirements of the time and their intellectual, social and economic contexts, have established different relations with the political structure and have competed and participated in political, social and economic developments and dynamics. One of these institutions and groups is the bazaar sonati and bazzariyan. In the present descriptive-analytical article, using the approach of historical sociology, the political current of bazaar sonati related organizations in the socio-political developments of the Islamic republic of Iran has been discussed. The results and findings show that the bazaar sonati as part of the traditional right of yesterday and fundamentalism (osolgrayan) today using political parties and organizations such as the "Hezb-e Motalefeh-ye Eslami", "Islamic Society of Bazaar and Guilds" and economic tools such as the " Otagh Bazargani(Chamber of Commerce)" and "Sandoghe Gharzolhasaneh" and even the "Imam Khomeini Relief Foundation" entered the building of power and political management and upgraded its political position compared to before the victory of the Islamic Revolution and from a political current opposed to the regime to the current of manager and supporter. Become a political system.
خلاصه ماشینی:
به عنوان مثال «بازار در گذر زمان : بررسی تأثیر فرآیند مـدرن شـدن بـر تغییر کارکردهای سنتی بازار بزرگ تهران » عنوان مقالـه ای اسـت کـه فروزنـده و واعـظ (١٣٩٤) بـا رویکردی تاریخی به بررسی دوره هـای مختلـف بـازار بـزرگ تهـران پرداختـه و بـا روش مشـاهدۀ مشارکتی و مصاحبۀ عمیق و ساخت یافته و مطالعۀ اسنادی و همچنین به کـارگیری رویکـرد نظـری دورکیم در به بررسی تغییراتی که در کارکردهای مختلف بازار تهران ، یعنـی کارکردهـای اقتصـادی ، اجتماعی فرهنگی ، سیاسی و دینی مذهبی ، در طول زمان بوجود آمده پرداخته اند و نشـان داده اسـت که بازار بزرگ تهران در جهت روند مـدرن شـدن شـهر تهـران ، افـزایش جمعیـت روزافـزون ، رشـد شهرنشینی ، صنعتی شدن جامعه ، افتراق بین طبقات و اقشار اجتمـاعی ، افتـراق نهـادی و سـاختاری ، تشکیل بازارهای ملی ، گسترش مبادله ، تخصیص نقش ها و کارکردها و غیره بسیاری از کارکردهـای ارزشی و فرهنگی اجتماعی و سیاسی خود را در روند گذار جامعه از حالت مکانیکی و سـنتی بـه دوره جدید و ارگانیک از دست داده است و کارکرد اصلی خود را صرفا در حوزه اقتصادی و آن هـم بیشـتر در حیطه عمده فروشی فرو کاسته است .
بخش قدرتمند و با نفوذ بازار پس از انقلاب با بهره مند شدن از حمایت هـای حکومتی در اکثر مراکز تولیدی و صنعتی بخش خصوصی که توسط دولت مصادره شـده بـود دسـت انداخت و با ایجاد تشکیلاتی از جمله کمیته امور صنفی ، صندوق های قرض الحسنه ، سازمان اقتصـاد اسلامی و اتاق بازرگانی ، کنترل بخش اصلی سرمایه داری تجـاری را در اختیـار گرفت (کمـالی ،١٣٨١ :٣٢٤).