چکیده:
امروزه یکی از مهم ترین دغدغه های مدیران و برنامه ریزان کلان کشورها در بسیاری از نقاط دنیا تامین زیرساخت ها و بویژه تامین آب بوده که با توجه به کمبودهای شدید در بخش های مختلف منابعِ تامین، انرژی و اعتبارات یک عامل محدودکننده برای توسعه محسوب می شود. تامین نیازهای آبی برای مصارف مختلف در ایران از اساسیترین چالشهای پیش رو است. بر این اساس تامین آب از نقاط مختلف و اجرای پروژههای گوناگون، از راهکارهای جاری جهت رفع این چالش در کنار مدیریت غیرسازهای بوده و میزان زیادی از اعتبارات و بودجههای ملی را به خود اختصاص داده است. در حال حاضر دشت مشهد به لحاظ تأمین آب در حوزه آبهای زیرزمینی و آبهای سطحی دچار مشکل شده است. نشست زمین و کاهش حجم آبخوان دشت مشهد در کنار افزایش جمعیت این شهر، به همراه ورود زائران داخلی و خارجی و مهاجرت به این شهر در سالهای اخیر بر مشکلات تأمین آب شهر مشهد افزوده است. در این مقاله به صورت موردی به چالشها و فرصتهای طرحهای تامین آب مشهد پرداخته شده است و همچنین روش منسجمی جهت ارزیابی ریسک ارائه شده است. به همین منظور در بخش اول مقاله، بر اساس روش بارش افکار، عوامل مخاطرهآمیز در گزینههای تامین آب مشهد بررسی و متوسط ریسک هر کدام از گزینهها محاسبه شده است. نتایج نشان داد، گرچه کمترین مقدار متوسط ریسک مربوط به گزینه انتقال آب از هزار مسجد است؛ اما از دیدِ کارشناسان گزینه انتقال پساب از غرب مشهد دامنه امکان بروز ریسک کمتری را نسبت به سایر گزینهها دارا است. در واقع این نتایج نشان میدهد، استفاده از دامنه امکان ریسک برای اولویتبندی گزینهها (اتخاذ تصمیمات مدیریتی) میتواند بسیار مفید واقع شود. همچنین در انتهای مقاله گزینههای مختلف بر اساس پارامتر قیمت تمام شده پروژه، حجم انتقال آب هر پروژه، ریسک و ضریب بازچرخانی آب مجدداً اولویتبندی شده اند.
خلاصه ماشینی:
در اين مقاله ، به صورت موردي ، به چالش ها و فرصت هاي طرح هاي تأمين آب مشهد پرداخته و روش منسجمي جهت ارزيابي ريسک ارائه شده است .
به همين منظور، در بخش اول مقاله ، براساس روش بارش افکار، عوامل مخاطره آميز در گزينه هاي تأمين آب مشهد بررسي و متوسط ريسک هر کدام از گزينه ها محاسبه شده است .
همچنين ، عدم قطعيت منجر به تشديد ريسک هاي گزينه هاي تأمين آب مي شود و از اين رو نيازمند توجه ويژه است .
Political- Environmental- Social- Transfer- International- Financial- Climate change- Development ب ) مخاطرات و ريسک هاي هر گزينه از نتايج جلسات بارش افکار استخراج گرديده و براساس نتايج پرسشنامه ، اولويت بروز هر کدام از مخاطرات ذيل هرگزينه مشخص شد.
مهم ترين ريسک گزينه هاي تأمين آب دشت مشهد (به تصویر صفحه مراجعه شود) پ ) در اين مرحله ، ارزيابي ريسک (شدت و احتمال وقوع هر کدام از مخاطرات ) براساس نظرهاي کارشناسان انجام گرفته و نتايج در قالب مدل شبيه سازي ارائه شده است .
ساختار شکست ريسک عمومي گزينه ها (به تصویر صفحه مراجعه شود) از آنجا که تمام مخاطرات به صورت بالقوه امکان وقوع دارند، دامنۀ ريسک هر پروژه نيز مورد محاسبه قرار گرفته است .
نتايج بررسي فضاي امکان ريسک گزينه هاي انتقال آب به مشهد (به تصویر صفحه مراجعه شود) ٣.
Hazard analysis and Critical Control Points for water supplies .