چکیده:
نهضت حسینی جنبشی مهم در تاریخ اسلام است که بازتاب آن در میان آثار شاعران اهل سنت مهم و قابل تأمل است. در میان این دسته از شاعران، سنایی و مولوی سرآمدن هستند و آثارشان مشحون از اشارات ریز و درشت به قیام الهی امام حسین(ع) است. در حدیقه الحقیقه مثنوی تعلیمی مشهور سنایی، امام اساس دینداری تصویر شده و لعن یزید درونمایهای رایج در این مثنوی است. مولوی در دیوان شمس امام حسین(ع) را سمبل امر قدسی و انسان کامل دانسته است. در این پژوهش، به روشی توصیفی- تحلیلی نقش امام حسین(ع) در این دو اثر ارزشمند بررسی شدهاست و جایگاه ایشان به عنوان قهرمان عالم دین و پهلوان عرصه شناخت حق تبیین شدهاست.
Imam al-Husayn's movement left its profound impact on Persian Sunni poetical works, namely, Hadiqah al-Haqiqah of Sanayi Ghaznavi and Divan Shams of Mowlawi. In both of them, Imam al-Husayn is praised as a sublime personality and Yazid is described as a mean person.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله تلاش شده نهضت حسین بن علی( و شخصیت ایشان در دو اثر گران ارج عرفانی، حدیقه الحقیقه و طریقه الشریعه سنایی غزنوی و دیوان شمس مولانا جلال الدین محمد بلخی، مورد بررسی قرار گیرد.
وی از اهل تسنن بود اما احترام ویژهای که برای شیعه قائل بود، در لابه لای اشعارش مشهود و هویداست: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (سنایی، 1341: 469- 470) این ابیات در باب علی بن ابی طالب(، اوج احترام سنایی به امام را آشکار میکند و نگاه حرمت آمیز او را به مذهب شیعه هویدا میسازد.
وی در شعری اوج اندوه خود را با بیان این نکته آشکار میسازد که بعد از شهادت حضرت، دیگر شور و خرمی در عالم دین باقی نمانده است: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (همان: 41) سنایی در حدیقه، مراثی پر شوری برای امام دارد.
وی در چند جایگاه دیگر نیز در باب شهدای کربلا ابیاتی پر اندوه و شورانگیز سروده است و دشمنان حضرت را به بدترین صفات نکوهش کرده است: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (سنایی، 1329: 270- 271) این ابیات ارادت ویژه سنایی را به امام حسین( کاملا آشکار میسازد؛ آنجا که حضرت و پدرشان را بزرگان دین میداند و در شهادتشان نوحه سر میدهد و دشمنان ایشان را سگانی تصویر میکند که لعنشان گوینده را شاه دین میسازد.
1-5- امام حسین( قهرمان و مرشد جهان دیانت: سنایی قصیدهای دارد با مطلع: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (سنایی، 1341: 484) این قصیده با محتوایی انتقادی، مخاطب خود را به درویشی دعوت میکند و به قطع تعلق از عالم مادی فرامیخواند.