چکیده:
گزارش نکردن بزهدیدگی به مقامات پلیسی – قضایی و عدم دسترسی به رقم سیاه بزهدیدگی یکی از مشکلات عمدة نظامهای دادرسی کیفری است. خودگزارشی بزهدیدگی که در قالب پیمایشهای بزهدیدهشناسی انجام میشود یکی از راههای علمی – تجربی دستیابی به رقم واقعی بزهدیدگی شناخته میشود. در حال حاضر این روش در بسیاری از کشورها و حتی در سطح بینالمللی بهعنوان یک راهبرد کلان قضایی به رسمیت شناخته شده؛ در حالی که در ایران این پیمایشها نه تنها در ساختار اجرایی- سیاستگذاری هیچ جایگاهی ندارند، بلکه حتی در سطح ادبیات پژوهشی نیز با فقر شدید علمی مواجه هستند. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان بزهدیدگیهای گزارش نشده و عوامل مؤثر بر این امر در بین دانشجویان پسر دانشگاه فردوسی مشهد صورت گرفته است. جامعة آماری، تمامی دانشجویان پسر دانشگاه فردوسی مشهد بوده که از میان آنها با استفاده از فرمول کوکران، نمونهای 350 نفری انتخاب شده است. پرسشنامه استفاده شده از نوع محققساخته میباشد. نتایج بهدست آمده نشان میدهد که بیشتر از نیمی از بزهدیدگان بنا به دلایل مختلف، بزهدیدگیهای واقع شده را گزارش ننمودهاند. بیشترین موارد گزارش بزهدیدگی، مربوط به جرایم مالی و خیابانی از جمله سرقت، کیفقاپی و جیببری است؛ در حالیکه کمترین موارد گزارش بزهدیدگی را جرایم جنسی و مرتبط با حیثیت بزهدیدگان به خود اختصاص داده است.
Non –reporting of victimization to police-judicial authorities and inaccessibility to the black victimization figure is one of the major problems with criminal justice systems. Self-reporting of victimization in the form of victimization surveys is one of the scientific-experimental ways of achieving the true victimization figure. Currently, this method is recognized in many countries, and even internationally, as a grandiose Strategy. While in Iran, these surveys not only have no place in the executive-policy-making structure, but also face severe scientific poverty at the level of research literature. The purpose of this study was to investigate the unreported victimization rate and the factors affecting it in the last five years among male students of Ferdowsi University of Mashhad. The statistical population was all male students of Ferdowsi University of Mashhad in the second semester of the academic year of 2015-2015 among whom 350 students were selected using Cochran formula. The results show that more than half of the victims did not report the actual casualties for various reasons. The highest incidence of victimization is related to financial and street crimes including theft, purse and pocket crime, while the lowest incidence of victimization is related to sexual offenses related to the redundant reputation of the victims.
خلاصه ماشینی:
از جمله اهداف و مزایای پیمایش های بزه دیده شناسی میتـوان بـه ارائـۀ تصویری جامع از ماهیت و میزان بزه دیدگیهای افراد (١٠٩ :٢٠٠٦ ,Catalano)؛ تخمـین تعـداد و نوع جرایمی که گزارش نشده اند (برجس و دیگـران ، ١٣٩٥: ٤٥)؛ کـاهش اخـتلاف بـین بزهکـاری واقعی با بزهکاری ظاهری و قضایی (میرکمـالی و خـادم الفقـرا، ١٣٩٣: ١٩٠)؛ برنامـه ریـزی دقیـق ، منسجم و یکپارچه جهت پیشگیری از وقـوع مجـدد جـرم (رحمـدل ، ١٣٨٣: ١٠٦)؛ ارتقـای دانـش سیاست گذاران از جرم و اتخاذ استراتژیهای کنترل جرم (٢٩٥ ,٢٨٨ :٢٠١٠ ,Gyong)؛ تخصـیص منابع در جای مناسب (هارتمن ، ١٣٩٣: ٨٥٤) و ارتقـای دانـش و همکـاری بـین اعضـای نیروهـای پلیس جهت مبارزه و کنترل جرایم (٢٩٤ :٢٠١٠ ,Gyong) اشاره نمود.
نوع پژوهش ، توصیفی – تحلیلی میباشـد که در ابتدا میزان گزارش یا عدم گزارش بزه دیدگی به طور کلی بیان شده و سپس بـه تفکیـک هـر جرم مورد بحث واقع میگردد و در انتها نیز از منظر جرم شناختی گونه های مختلف رقم سـیاه بـزه - دیدگی تحلیل میگردد.
٢. یافته های بزه دیده شناختی پژوهش در این بخش ، ابتدا میزان گزارش یا عدم گزارش بزه دیدگی به مقامات قضایی – پلیسـی بـر حسـب جرایم مختلف در آینه ارقام بیان و سپس دلیل گزارش کردن یا گزارش نکردن آن مورد تحلیل قرار میگیرد.
مطابق یافته های پژوهش صورت گرفته در ایران در سـال ١٣٧٤ نیـز میـزان گزارش بزه دیدگی در جرایم علیه اموال بیشتر از سایر جرایم بوده است ؛ مثلاً در مورد جرم سـرقت ، بیش از نیمی از سرقت های انجام گرفته توسط مال باختگان گزارش شده و مـوارد عـدم گـزارش آن ٤٣/٣٦ درصد بوده است (توجهی و نجفی ابرندآبادی، ١٣٧٤: ٧٨).