چکیده:
طی سالهای اخیر، توجه به آسیبهای اجتماعی در فضاهای شهری بسیار افزایش یافته و این امر بر کم و کیف زیستپذیری تأثیر گذاشته است. شهر شاهیندژ بهعنوان شهری کوچکاندام با آسیبهای اجتماعی مواجه بوده و به همین دلیل بررسی آن از ضرورت و اهمیت خاصی برخوردار است. هدف این پژوهش بهدنبال شناسایی میزان اثرگذاری آسیبهای اجتماعی بر زیستپذیری شهر شاهیندژ و اثرپذیری از این شهر است. این پژوهش کاربردی و توصیفی-تحلیلی است. نتایج پژوهش براساس دیدگاههای شهروندان نشان میدهد وضعیت بیشتر شاخصهای مورد مطالعه کمتر از 3 است و زیستپذیری در شهر مورد مطالعه در وضعیت خوبی قرار ندارد. همچنین نتایج حاصل از روش دیمتل فازی براساس دیدگاه خبرگان و برنامهریزان شهری نشان میدهد، شاخصهای آسیبهای اجتماعی مانند بیکاری با امتیاز 93/4، بیگانگی و بیهویتی اجتماعی با امتیاز 64/4 و مدیریت ناکارآمد با امتیاز 57/4 بهترتیب در جایگاههای اول تا سوم از لحاظ اهمیت واقع شدهاند و نقش مهمی در کاهش زیستپذیری شهر شاهیندژ دارند؛ بنابراین در بخش علی یافتههای پژوهش مشخص شد که درآمد نامناسب، نابرابری اجتماعی و بیکاری در جایگاههای نخست واقع شدهاند و نشاندهندة میزان اثرگذاری آنها بر زیستپذیری فضاهای شهری و شاخصهای اثرپذیر هستند. همچنین در بخش معلول نتایج گویای آن است که کمبود امکانات بهداشت و سلامت جزء اثرپذیرترین شاخصها و متأثر از مؤلفههای اثرگذار هستند. در پایان کار با هدف کاربردیسازی پژوهش و بهبود زیستپذیری در راستای کاهش آسیبهای اجتماعی راهکارهایی ارائه شده است.
Over the recent years, social pathology in urban areas has attracted increasing attention affecting the quantity and quality of livability. As a small city, Shahindej has faced social harms, thereby making this study of a special significance. To this end, the current study endeavors to explore the impact and effectiveness of social pathology on the livability in Shahindej city. The type of study is applied, employing a descriptive-analytic research method. Based on the citizens' views, the results of the study reveal that the majority of the investigated indexes are below three and the livability status in the city under investigation is not satisfactory. The results obtained through Fuzzy Dematel, from the viewpoints of experts and urban planners, indicate that the three most important social pathology indexes include unemployment (4.93), alienation and social non-identity (4.64) and inefficient administration (4.57), respectively and play a major role in reducing the livability in Shahindej. Hence, the research findings in the causal section reveal that inadequate income, social inequality and unemployment are ranked among the top factors indicating their effectiveness on the livability of urban areas and the resulting indexes. As to the effect section, the results indicate that the inadequate hygiene and health facilities are among the most influential indexes affected by the causal factors. To make the research translational and improve the livability standard, the authors conclude by offering certain courses of action to alleviate social pathology.
خلاصه ماشینی:
همچنـين نتـايج حاصـل از روش ديمتل فازي براساس ديدگاه خبرگان و برنامه ريزان شهري نشان مي دهد، شاخص هـاي آسـيب هـاي اجتمـاعي مانند بيکاري با امتياز ٤/٩٣، بيگانگي و بي هويتي اجتماعي با امتياز ٤/٦٤ و مديريت ناکارآمد با امتياز ٤/٥٧ به ترتيـب در جايگاه هاي اول تا سوم از لحاظ اهميت واقع شده اند و نقش مهمي در کاهش زيست پـذيري شـهر شـاهين دژ دارنـد؛ بنابراين در بخش علي يافته هاي پژوهش مشخص شد که درآمد نامناسب ، نابرابري اجتماعي و بيکاري در جايگاه هـاي نخست واقع شده اند و نشان دهندة ميزان اثرگذاري آن ها بر زيست پذيري فضاهاي شـهري و شـاخص هـاي اثرپـذير هستند.
اما امروزه در شهرها، به ويژه کلان شهرها چه در ايران و چه در ساير کشورهاي جهان مهم ترين کانون هاي بروز ناهنجاري و جرائم اجتماعي هستند و به همين دليل در فرايند برنامه ريزي و مديريت شهري براي طراحي يک شهر سالم ، مسئله شناسي اين مسائل و علل بروز آن و همچنين کاهش جرم و جنايت در محيط هاي شهري ، به ويژه در سطح محله ها و مناطق شهري، يکي از مهم ترين اهداف در ايجاد شهر سالم به شمار مي رود (١٧ :١٩٩٨ ,Wekerle and Carolyn)؛ بنابراين اقدامات مبتني بر تخريب طبيعت و محيط زيست شهري انسان در محيط هاي شهري زندگي شهروندان را با مشکلات زيادي مواجه کرده است (حاتمينژاد و همکاران ، ١٣٩٣: ٢٤).
Analysis of Peripheral Urban Spaces with Security by Design Approach in order to mitigate Social Injury (Case Study: Peripheral Areas of Hamedan City).