چکیده:
افسردگی اختلال شایعی است که اختلالات زیادی را در زندگی فردی و اجتماعی افراد ایجاد میکند. بیش از صد سال از پژوهش در این حوزه میگذرد و تبیینهای متفاوتی از علتها و عوامل همبسته آن ارائه شده است. هدف این پژوهش، تبیین روششناسی کشف معنای افسردگی از قرآن کریم بوده است. متن مرجع، قرآن کریم است که کلامی الهی است که ویژگیهای خاص خود را در فهم و کشف معنا دارد و روشهای تدبر در آیات قرآن، دارای اصول و قواعد خاصی است که البته در قالب روشهای تحلیل محتوا نیز قابل تبیین است. تبیین مسئله افسردگی و مولفه بندی آن، بررسی واژگان قرآن و انتخاب واژگان متناظر با مولفهها از نظر مقدمه، لازمه یا نتیجه معنا، بررسی واژگان در آیات و سورهها، استخراج تعریف از واژگان در سوره و در نهایت ترسیم ساختار افسردگی بر مبنای ساختار انسان در قرآن مراحلی است که طی آن معنای افسردگی و انواع آن و قواعد مربوط به آن از منظر قرآن به دست آمد. در این پژوهش پس از طی مراحلی، 14 واژه به عنوان واژگان افسردگی در قرآن انتخاب شده و سپس در 6 سوره مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. واژگان نشانهای افسردگی، پلی به سوی فهم تعریف جدید از افسردگی، ریشهها و عوامل علی و انواع افسردگی مبتنی بر قرآن بود. افسردگی نهان و آشکار، انواع و مراتب افسردگی، شدت و ضعف افسردگی بر اساس ریشهها و تنوع افسردگی بر اساس بسترهای ظهور از جمله یافتههای مهم این پژوهش بود. عوامل غمگینی فراگیر در قرآن کریم، هرچند در نشانهها با نشانههای افسردگی در روانشناسی شباهت دارد اما در ماهیت و تعریف و همینطور در ریشهها و عوامل با آن متفاوت است و دریچه مفهومی جدیدی را از معناشناسی افسردگی مبتنی بر قرآن به روی ما باز مینماید. عرضه مسائل بیرونی به قرآن کریم و کشف پاسخ از آن شیوهای است که با آن میتوان به حقایق بسیاری در زمینه سوالات بشر دست پیدا کرد.