چکیده:
تهیه و تنظیم مهارتها و شایستگیهای کانونی در محتواهای برنامۀ آموزش فنی و حرفهای یکی از مهمترین چالشهای برنامهریزان آموزشی و درسی است. شایستگیهایی کلیدی از قبیل مهارت حل مسئله، مهارتهای کار با رایانه، داشتن تفکر استراتژیک، مهارت زبان انگلیسی و... همواره در بخشهای کار و اشتغال از جایگاه خاصی برخوردار بودهاند. بدون تردید انتخاب نوع خاصی از این مهارتها در برنامه‏های آموزش نیروی انسانی یکی از مهمترین دغدغههای تمامی ذی‏نفعان چه برنامه‏ریزان آموزشی و چه کارفرمایان است. بنابراین، با توجه به اهمیت این مهارتها و شایستگیهای کانونی در هنگام تهیۀ محتواهای برنامههای آموزش فنی و حرفهای برای بازار کار، در این مقاله ابتدا به تعریف، اهمیت این مفهوم و همچنین به بررسی تجربیات سایر کشورها از قبیل استرالیا، انگلستان، و کانادا پرداخته شده است. پس از آن، جایگاه نظری مفهوم مهارتها و شایستگیهای کانونی در پارادایم فوردیسم و پست فوردیسم و چالشهای مربوط مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. سرانجام مؤلف فهرستی از این شایستگیها و ارتباط آنها با آموزش مبتنی بر شایستگی(CBT) را به برنامه‏ریزان آموزش فنی و حرفهای پیشنهاد کرده است.
One of the most important challenges of educational programmers is supplying and regulating the skills and key competences in the contents of technical and vocational education programs. Key competences such as problem solving skills, computer-related skills, the ability to think strategically, English language skill and etc., have always been important in job and employment sectors. Doubtless, selecting these special skills in human resources training programs is the most important concern of beneficiaries for both the educational programmers and the employers. Therefore, first a definition and its importance have been presented in this article with due attention to the importance of these skills and key competences in supplying the concepts of technical and vocational training programs for the job market. Moreover, the experiences of other countries such as Australia, England and Canada have been brought to light. Then the theoretical position of the concept of skills and key competences in the paradigm of Fordism and post-Fordism and the relevant challenges have been discussed. Finally the author has suggested a list of these competences and their relationship to the competency-based training (CBT) to the technical and vocational training programmers.
خلاصه ماشینی:
comEmail: کارشناس ارشد برنامهریزی آموزش دانشگاه مازندراندریافت مقاله: 15/2/91 تصویب نهایی: 30/8/91 مقدمه گسترش اقتصاد جهانی و اهمیت یافتن دانش و اطلاعات، موجب تغییر در نیازمندیهای آموزشی و مهارتی در کلیۀ سطوح سازمانی، صنعتی و خدماتی شده است و این عوامل باعث شده که در اقتصاد کشورها کیفیت و ترکیب نیروی انسانی کارشناس و توانمند و با قابلیتها و مهارتهای اساسی و کلیدی مورد نیاز برای بازار کار به عنوان یکی از مهمترین نهادهای تعیینکننده رشد و توسعۀ اقتصادی قلمداد شود.
اما گذر اقتصادی از الگوهای تولید انبوه فوردیسم به تولید متغیر فرافوردیسم و اهمیت یافتن مشارکت دسته جمعی افراد، انسانیسازی محیط کار و زندگی، چند مهارتی ساختن کارگران، افزایش تعهد اجتماعی، برقراری نظم متقابل و اعتماد بین کارگران و کارفرمایان باعث توجه به نظریههای دیگری همچون نظریۀ سرمایۀ اجتماعی شـده است (صالحی عمران، 1386).
در مجموع، اگر بخواهیم عمدهترین گرایشها و ویژگیهای این بازارکار متنوع را برشماریم میتوان آن را در موارد زیر خلاصه کرد: کاهش شدید در تقاضا برای نیروهای کم مهارت - استفاده عام و گسترده از فناوری اطلاعاتی -تأکید بر مهارتهای قابل انتقال ( انتقال پذیر کردن مهارتها به منظور حضور در موقعیتهای مختلف کاری)- کاهش در تعدادی از مشاغل تولیدی و افزایش در مشاغل مرتبط با طراحی، نگهداری و بازاریابی- توجه به مهارتهای جدید مدیریتی نظیر مدیریت زمان، سازماندهی تیمهای کاری و برنامهریزی منابع انسانی و سرمایهای با روش برآورد هزینه و اثر بخشی –استمرار در افزایش فعالیت بانوان همگام با افزایش تعداد زنان جویای کار (کی رما، 1989).