چکیده:
در این پژوهش کوشیدهایم تا با استفاده از آراء اندیشمندانی چون ویلیام دیویس، سارا احمد و سام بینکلی در باب گسترش درک و تلقی جدیدی از خوشبختی و به روش تحلیل گفتمان فرکلاف، ویژگیهای گفتمان خوشبختی در ایران را بررسی نماییم. از این رو، شمارههای مختلف نشریهی موفقیت در سیسال گذشته را در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین مورد بررسی قرار دادیم. در سطح توصیف، دریافتیم که واژگان و مفاهیم پرکاربردی مانند «خوشبختی»، «موفقیت»، «استرس»، «آرامش» و مانند آن در دوستهی مثبت/ منفی بهکار میروند. همچنین از استعارههایی چون «راز»، «گام»، «راه» و مانند آن در این متون که ساختی یکطرفه و موعظهگون دارند، استفاده میشود. در سطح تفسیر، به این نتیجه رسیدیم که انسان در این گفتمان به ذهن و انرژی، فروکاسته شده و نسبت میان او و جهان از خلال ترکیب منحصربهفردی از گفتمانهای علمی مانند روانشناسی و فیزیک همراه با رویکردی شبه دینی – عرفانی توضیح داده میشود. در سطح تبیین نیز، گسترش اقتصاد مبتنی بر بازار و رشد طبقهی متوسط از یک سو و عالمگیرشدن مدرنیته و به تبع آن پیدایی «خود» در معنای مدرن آن و «نظامهای تخصصی» را به عنوان علل اصلی رواج این گفتمان در ایران یافتیم.
In this study, we have tried to examine the characteristics of happiness discourse in Iran by using the views of thinkers such as William Davis, Sarah Ahmad and Sam Binkley on the development of a new understanding and perception of happiness and by the method of Fairclough discourse analysis. Hence, we examined the various issues of Success Magazine over the past thirty years at three levels of description, interpretation, and explanation. At the level of description, we find that commonly used words and concepts such as "happiness", "success", "stress", "peace" and the like are used in positive / negative friendships. Metaphors such as "mystery", "step", "way" and the like are also used in these texts, which have a one-sided and preaching structure. At the level of interpretation, we conclude that in this discourse man is reduced to mind and energy, and the relationship between him and the world is explained through a unique combination of scientific discourses such as psychology and physics with a quasi-religious-mystical approach. At the level of explanation, we found the expansion of market-based economy and the growth of the middle class on the one hand and the globalization of modernity and consequently the emergence of "self" in its modern sense and "specialized systems" as the main reasons for the prevalence of this discourse in Iran.
خلاصه ماشینی:
از سوي ديگر کتاب هايي که در حال حاضر پيرامون موفقيت ، خوشبختي، روان شناسي مثبت گرا و مانند آن در ايران به چاپ ميرسند، به گواهي سايت هاي فروش کتاب از جمله فيديبو و طاقچه ، در دو دهه ي گذشته همواره در فهرست پرفروش ترين کتاب ها در ايران بوده اند (به عنوان نمونه بنگريد به : ٢٠٢٠ ,Mohebbi و ٢٠١٩ ,Alitalab).
درواقع ميخواهيم بدانيم که بازتقرير و بازسازي اين گفتمان - که داراي اصول و ارزش هاي مشترک جهاني است – در ايران داراي چه ويژگيها و مختصاتي است ؟ همچنين ميکوشيم با توجه به تحليل گفتمان فرکلاف و در سه سطح تحليلي «توصيف ، تفسير و تبيين » براي پرسش هاي زير پاسخ هايي بيابيم : ١) در متون مرتبط با گفتمان خوشبختي، چه واژگان ، استعاره ها، افعال و ضماير، ژانرها، ساخت هاي متني و ديگر ويژگيهاي صوري و ساختاري به کار رفته است ؟ (سطح توصيف ) ٢) جهان و انسان در اين گفتمان چگونه به تصوير درميآيند؟ چه نسبتي ميان آن ها وجود دارد؟ دلالت هاي مفاهيمي مانند خوشبختي و موفقيت چيست و چه معنا يا معانياي ميدهند؟ (سطح تفسير) ٣) شرايط اجتماعي، سياسي و اقتصادي تکوين و رشد گفتمان خوشبختي در ايران چه بوده است ؟ در خدمت منافع چه کساني است ؟ و چگونه درک و فهم مردم از خوشبختي و موفقيت را با تکنيک هاي مختلفي مانند پنهان سازي جريانات و روابط فردي و نهادي اجتماعي، سياسي و اقتصادي شکل ميدهد؟ (سطح تبيين ) پيشينه تحقيق بر اساس بررسيهاي ما، هيچ تحقيقي به طور مشخص به تحليل و بررسي جامعه شناختي اين پديده در ايران نپرداخته است .