چکیده:
کتاب رسانهای قدیمی است که علاوهبر انتقال اندیشه و میراث نسلی به نسلهای بعد از خود، در عمومیکردن ایدئولوژیها نیز تأثیر بسزایی دارد. از همینرو کتاب همچون رادیو و تلویزیون در عصر جدید، در دورة سنت و مدرن همواره ابزاری مهم و غیرقابلانکار در اشاعة ایدئولوژی حکومتها بوده است. انجمن آثار ملی با بیش از نیم قرن فعالیت (1357-1304)، با رویکرد ناسیونالیسم باستانگرا و تجدد غربی، از نهادهای مهم فرهنگی دورة پهلوی بود که تألیف، ترجمه و نشر کتاب و نیز تأسیس کتابخانه بخش مهمی از فعالیتهای آن را تشکیل میداد. این انجمن با فعالیتهای خود، بهویژه در بخش فرهنگی و پژوهشی توانست تا حدود زیادی در احیا و بازشناسی تمدن و فرهنگ ایرانی و شاخصههای هویتی آن ایفای نقش کند، اما به دلیل فاصلة موجود بین حاکمیت و ملت، در همراه ساختن تودة مردم با اهداف فرهنگی خود ناکام بود. بعضا نادیده گرفتن علایق مذهبی مردم باعث عمیقتر شدن این شکاف میشد؛ چنانکه در مواردی نیز این رویکرد انجمن اعتراض برخی از اعضای مذهبی انجمن را به همراه داشت.در این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و بهرهگیری گسترده از اسناد، نقش انجمن آثار ملی در اشاعة ایدئولوژی سلطنت پهلوی در حوزة چاپ و نشر کتاب مورد بررسی قرار گرفته است.
The book is an old media that in addition to transmitting ideas and heritage to later generations, has a great impact on generalizing ideologies. Therefore, books in the traditional and modern period have always been an important and undeniable tool in spreading the ideology of governments.With more than half a century of activity (1928-1925), the Association of National Works, with the approach of archaic nationalism and western modernity, was one of the important cultural institutions of the Pahlavi period. With its activities, especially in the cultural and research sector, this association was able to play a role in reviving and recognizing Iranian civilization and culture and its identity features, but due to the distance between the government and the nation, in accompanying the masses with cultural goals ,It failed. Sometimes ignoring the religious interests of the people the gap widened . As in some cases, this approach of the association was opposed by some religious members of the association.In this research, with a descriptive and analytical method and extensive use of documents, the role of the National Antiquities Association in spreading the ideology of the Pahlavi dynasty in the field of book publishing has been investigated.
خلاصه ماشینی:
در اين پژوهش ، با روش توصيفي و تحليلي، عمدتا مبتنيبر اسناد، به ويژه اسناد 25 منحصر به فرد بايگاني راکد انجمن آثار و مفاخر فرهنگي، براي نخستين بار بخش مهمي از اقدامات انجمن آثار ملي در چاپ و نشر بيش از ١٥٠ عنوان کتاب تاريخي و نسخۀ خطي و نيز تأسيس کتابخانه ، به صورت مستقل مورد بررسي و واکاوي قرار گرفته است .
کتاب هايي که به وسيلۀ انتشارات انجمن آثار ملي چاپ و منتشر ميشد، اصولا شامل دو بخش بود: کتاب هايي درخصوص آثار باستاني و تاريخي ايران که چاپ آن ها جزو وظايف اصلي اين انتشارات محسوب ميشد و کتاب هاي مربوط به بزرگاني که انجمن براي بزرگداشت و ساخت آرامگاه و مجسمۀ آنان اقدام ميکرد.
(88 به نظر ميرسد برخي اعضاي انجمن آثار ملي، بنا بر بعضي محذورات ، ازجمله ملاحظات سياسي، از پيشنهاد دخل و تصرف در محتويات کتاب هايي که به وسيلۀ انجمن چاپ و منتشر ميشد ابايي نداشتند؛ چنانچه عبدالعلي کارنگ در نامه اي که در هفتم اسفند ١٣٥١ به انجمن آثار ملي نوشت ، ضمن گزارش سفر عيسي صديق اعلم ، عضو هيئت مؤسس انجمن ، به تبريز و ملقب کردن وي به «پدر فرهنگ جديد کشور»، درخصوص مذاکراتش با او دربارة کتابش ، که انتشارات انجمن به تازگي با عنوان «آثار تاريخي شهرستان تبريز»، چاپ و منتشر کرده بود، اظهار داشت : قسمت مهمي از کتاب را خوانده بودند.