چکیده:
تحریم صادرات نفت ایران طی سالیان اخیر، یکی از مهمترین مشکلاتی است که با قرارگیری اقتصاد تحت شرایط ویژه، منجر به وقوع آسیبپذیری اقتصادی و ناکارآمدی فعالیت بخشهای اقتصادی بطور مستقیم و غیر مستقیم شده است. در این پژوهش با استفاده از یک شاخص ترکیبی بر مبنای سه مؤلفه در قالب کاربردی از رویکرد داده-ستانده، به ارزیابی آسیبپذیری بخشهای اقتصادی ایران در سال 1390 پرداخته شده است. سپس با ارزیابی وضعیت آسیبپذیری بخشهای اقتصادی در مواجهه با شوک تحریم صادرات نفت، اولویتبندی بخشهای اقتصادی از منظر تأثیرگذاری بر عملکرد سایر بخشها و سرمایهگذاری برای کسب حداکثر منفعت در اقتصاد پس از تحریم مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که از میان 26 بخش ارزیابی شده بخشهای «ساخت کُک و فرآوردههای حاصل از پالایش نفت»، «برق» و «ساخت شیشه و محصولات شیشهای» به ترتیب کمترین آسیبپذیری و بالاترین اولویت ناشی از کاهش 70 درصد صادرات بخش نفت خام و گاز طبیعی را برای سرمایهگذاری و همچنین بخشهای «عمده فروشی و خرده فروشی، تعمیر وسایل نقلیه و کالاها»، «حمل و نقل» و «استخراج نفت خام و گاز طبیعی» به ترتیب بالاترین میزان آسیبپذیری و به تبع آن کمترین اولویت ناشی از کاهش 70 درصد صادرات بخش نفت خام و گاز طبیعی را برای سرمایهگذاری به دست آوردهاند.
The embargo on Iran's oil exports in recent years is one of the most important problems that, with the economy under special conditions, has led to economic vulnerability and inefficiency of the economic sectors directly and indirectly. In this study, with employing a composite index based on three components according to the input-output approach, the vulnerability of Iran's economic sectors in 2011 has been measured. The first component is built based on Inoperability Input-Output model and the second one is made according to the Net Multipliers of Diatzenbacher (2005). The results show that among the 26 evaluated sections, "Coke and oil refining products", "Electricity" and "Manufacture of glass and glass products" have the lowest vulnerability and highest priority, respectively. From a 70% reduction in exports of crude oil and natural gas for investment, as well as sectors "wholesale and retail, repair of vehicles and goods", "transportation" and "extraction of crude oil and natural gas" have encountered the highest level of vulnerability and consequently the lowest priority.
خلاصه ماشینی:
سنجش آسيب پذيري بخش هاي اقتصادي ايران ناشي از تحريم صادرات نفت خام : محاسبه يک شاخص ترکيبي مبتني بر الگوي داده -ستانده علي فريدزاد دانشيار اقتصاد انرژي دانشگاه علامه طباطبائي، ali.
با اين وجود، مدل IIM حداقل با دو محدوديت مواجه است : اول - اين روش به تنهايي قادر به سنجش آسيب پذيري اقتصادي ناشي از تحريم صادرات نفت خام نيست ، چرا که وابستگيهاي بخشي را بدون توجه به کليدي بودن بخش هاي اقتصادي و وزن و اهميت آن بخش ها در توليد کل اقتصاد ايران مدنظر قرار ميدهد و علائم ناقصي را براي سياست گذاري در خصوص برنامه ريزي براي بخش هاي اقتصادي ايران فراهم خواهد آورد.
خسارات پس از سوانح و آثار آن در دو قالب قابل طبقه بندي است : روش هايي که بتوانند ارزيابي کمي از کل آثار اقتصادي-اجتماعي و زيست محيطي در زمان وقوع سانحه و آثار 1 Okuyama & Santos 2 Lindell & Prater 3 McFarlane & Norris 4 Ripple Effects 5 Higher Order Effects 6 Rose مختلف آن پس از رخداد سانحه بويژه در سطوح جغرافيايي مختلف و همچنين بخش هاي مختلف اقتصادي را فراهم نمايند که تمامي اين آثار در قالب تأثيرات مستقيم ، غيرمستقيم و در مجموع آثار اقتصاد کلان قابل برآورد و سنجش خواهد بود.
(2017) 2 Bazzazan & Mohammadi (2016) 3 Faridzad & Morovvat (2015) 4 Ghasemi et al.