چکیده:
حل و فصل اختلاف در بازار اوراق بهادار ایران مبتنی بر الزامِ روشی ناشی از حکم قانون بوده و از الگوی دو مرحلهای ممتد (هیأت داوری در تعاقب کمیته سازش کانونها) تبعیت میکند. از این حیث، نظام کنونی حل اختلافات در بورس تماماً با اصول کلی حاکم بر بازار سرمایه مقارن و همراه نبوده و ضروری است همپای شفافیت و سرعت در معاملات اوراق بهادار، فصل اختلافاتِ فعالان بازار نیز ساختاری پرسرعت و منصفانهتر به خود گیرد. در این مقاله با امعان نظر به نهادهای سازش در آیین دادرسی مدنی، عقد صلح در حقوق مدنی، و بهموازات روزآمدی فعالیتهای تجاری و در مقام اهمیتبخشی به اراده خصوصی فعالان بازار، حل و فصل اختلاف بر مبنای مفاهیم واقعی و اصلیِ داوری، اصلاحگری و میانجیگری را مورد بررسی قرار میدهیم تا ضمن تبیین کاستیهای ساختار فعلی، مناسبت بیشتر این اسلوب و نیز الزامات حقوقی مترتب بر آن روشن گردد. آنچه در نهایت حاصل خواهد شد این است که چون هر یک از روشهای اصیلِ داوری، میانجیگری و اصلاحگری (صلح و سازش) به معنای واقعی میتواند مستقلاً منتهی به فصل خصومت شود، به کارگیری این روشها، با ساختار رقابتی حاکم بر بازار اوراق بهادار تطبیق بیشتری داشته و با توجه به تحقق ارادهی فعالان بازار در این قالبها - بهخصوص به واسطهی ورود و فعالیت سرمایهگذاران خارجی تحت قابلیت این روشها- بازار سرمایه کشورمان را با معیارهای بینالمللی قرین میسازد و در عین حال با اصول اداره خوبِ دادرسی نیز سازگارتر است.
خلاصه ماشینی:
آنچه در نهایت حاصل خواهد شد این است که چون هر یک از روش های اصیل داوری، میانجیگری و اصلاح گری (صلح و سازش ) به معنای واقعی میتواند مستقلا منتهی به فصل خصومت شود، به کارگیری این روش ها، با ساختار رقابتی حاکم بر بازار اوراق بهادار تطبیق بیشتری داشته و با توجه به تحقق اراده ی فعالان بازار در این قالب ها - به خصوص به واسطه ی ورود و فعالیت سرمایه گذاران خارجی تحت قابلیت این روش ها- بازار سرمایه کشورمان را با معیارهای بین المللی قرین میسازد و در عین حال با اصول اداره خوب دادرسی نیز سازگارتر است .
ک: جمالی، صادقی و شیدائی آشتیانی، ١٣٩٩: ٤٤-٤٦) به هر حال ، براساس صدر ماده ١٢ دستورالعمل آیین رسیدگی به اختلافات در هیأت داوری قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (تأیید شده مورخ ٩٨/٠٥/١٤ هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار) و از این حیث که بند ذ ماده ١ آن مقرر داشته : «کمیته سازش ، مرجعی است که تحت عنوان کمیته یا هیأت سازش ، به منظور حل و فصل ، سازش یا مصالحه در اختلافات ناشی از فعالیت حرفه ای فعالان بازار سرمایه طبق مقررات مربوطه در هر کانون تشکیل شده و با حصول سازش اقدام به تنظیم سازش نامه نموده و در صورت عدم حصول سازش ، گواهی عدم سازش صادر میکند»، اصولا هر کانون ، به موجب اساسنامه ، در ساختار خویش نهاد سازش نیز دارد و مطابق دستورالعمل مربوط به همان کانون مبادرت به 1 حل و اختلاف از طریق مدنظر مینماید.