چکیده:
این پژوهش با هدف کاوش فرایند تکوین منجیگرایی سازمانی در بخش دولتی با استفاده از رهیافت مدلیابی ساختاری تفسیری انجام شد. بدین منظور، پس از مطالعة پیشینة پژوهش و شناسایی مؤلفههای معرف پدیدة مورد مطالعه، پرسشنامة ماتریسی روابط مؤلفهها تدوین و میان 15 نفر از استادان مدیریت، به عنوان خبرگان منتخب، با روش نمونهگیری مفهوم، توزیع شد. بر اساس یافتههای پژوهش، چنین دریافت شد که بافتار شرنگآلود سازمان در سه سطح (فردی و مدیریتی در سطح اول، بینفردی در سطح دوم، سازمانی و منابع فیزیکی در سطح سوم)، با تأثیر بر عدم اجابت نیازهای اساسی اعضای سازمان، بنیادیترین محرک گرایش به منجی در سازمان محسوب میشود. از برهمکنش نیازهای اجابتنشدة اعضای سازمان و ادراک وجود منجی نزد آنهاـ که خود تابعی از وجود صالحان مصلح در سازمان استـ دیالکتیک ناکامی و امید شکل میگیرد که نتیجة آن انتظار فعالانة ظهور منجی است. چنین انتظاری به ائتلاف منجیگرایان و انتخاب رهبری به عنوان مصلح جزء و در سطحی بالاتر به ارتقای مادی و معنوی منجیگرایان و نیز به دست گرفتن ابتکار عمل در سازمان توسط ایشان میانجامد.
The purpose of this study was exploring the development process of organizational fotorism in public sector. The study is practical regarding to its purpose and in terms of data collection is survey descriptive. In this regard, after reviewing the literature and identifying components explanting the phenomenon of interest the matrix questionnaire including mentioned components was developed and distributed among 15 management professors whom selected as experts using concept sampling method. In order to data analysis the causal network among components and their levels were discovered and represented in the framework of interpretive structural modelling (ISM) approach. Findings showed that the toxic context of organization through effecting on no satisfied needs of organization members in three levels (1. individual and managerial level, 2. Interpersonal level, and 3. Organizational and physical sources level) is the as the most basic stimuli for tendency to savior in organization. Through interaction of non-satisfied needs of organization members and their perception about savior existence that is in its turn a function of existence of competent reformers, the frustration-hope dialectic will be produced through which causes active expectation of savior advent. Such an expectation causes integration among fotorists and selecting a leader as a petty savior and in a higher level causes fotorists’ material and spiritual promotion and their exemplification in organization.
خلاصه ماشینی:
بر اساس یافته های پژوهش ، چنین دریافت شد که بافتار شرنگ آلود سازمان در سـه سـطح (فـردی و مـدیریتی در سطح اول ، بین فردی در سطح دوم ، سازمانی و منابع فیزیکی در سطح سوم )، با تأثیر بر عدم اجابت نیازهـای اساسـی اعضـای سازمان ، بنیادیترین محرک گرایش به منجی در سازمان محسوب میشود.
Adams et al) و از آنجا که امید رهاورد انتظـار و عاملیـت ١ است و در قالب خوش بینی ظهور مییابد (٢٠٠٠ Peterson)، امیدواران چشـم انتظـار آینـده ای روشن برای سازمان هستند که میتواند به دست یک مصلح سازمانی، در مقام رهبـری مقتـدر و نجات بخش ، رقم بخورد تا نظم را بـر سـازمان حـاکم و نیازهـای پیـروان را بـرآورده کنـد (٣ :٢٠٠٩ Robertson &O'Brien ).
بیان مسئله مروری بر سیر توسعۀ نظریه های رهبری در مدیریت ، از نظریه هـای صـفاتی (ماننـد Geier ١٩٦٧) تا رفتاری (مانند ١٩٦٤ Mouton &Blake ) و اقتضایی (ماننـد ١٩٦٧ Fiedler)، نشـان میدهد عرف غالب این نظریات این است که به رهبران از منظری مثبت و به دید مصلحان سازمانی نگریسته اند (٢٠٠٩ Higgs).
به هر روی، فارغ از اینکه برای رهبران منجی سازمان سنخی بدلی نیـز متصـور اسـت ، پذیرفتنی است که پدیدۀ منجیگرایی سازمانی، دست کم در مقـام یـک ادراک نـزد اعضـای سازمان ، خود واقعیتی سازمانی است که هم بـر ذهـن بسـیاری از اعضـای سـازمان هـا بـه صورت یک کلیشه از رهبری سازمان نقش بسته و هم حجم زیادی از نظریـه هـای رهبـری سازمانی را با این نگاه مصلحانه و منجیانه به رهبر به خود اختصاص داده است .