چکیده:
پیادهروی اصلیترین الگوی جابهجایی در کانونهای زیستی بهشمار میرود که بهدلیل هزینۀ کم، دردسترسبودن و وابستهنبودن به عنصری خاص، احیای فضاهای شهری و زندگی اقتصادی و اجتماعی را به همراه داشته است. خیابان فردوسی شاهینشهر بهدلیل نبود فضای شهری مناسب برای حضور شهروندان از یکسو و غلبۀ فضاهای سواره بر پیاده از سوی دیگر، عرصه را برای حضور شهروندان تنگ و حیات اجتماعی شهروندان را مختل کرده است. مقالۀ حاضر با بازخوانی معیارهای طراحی پیادهراه و تلفیق آن با کیفیت حضورپذیری، ابتدا چارچوب مفهومی پیادهراه حضورپذیر را تبیین میکند و درنهایت یک نظام سیاستگذاری فضایی و الگوی مداخله در پیادهراههای حضورپذیر شهری ارائه میدهد. این پژوهش کاربردی و روش آن ترکیبی است. در بخش کیفی با مطالعۀ متون معتبر جهانی در زمینۀ طراحی پیادهراه و کیفیت حضورپذیری، چارچوب تحقیق استخراج شد. در بخش کمی، با روش تحلیلعاملی اکتشافی، مؤلفههای سیاستگذاری فضایی پیادهراه حضورپذیر در محور مربوطه مشخص و با استفاده از تحلیل رگرسیونی، الگوی مداخله در محور مذکور ارائه شد. نتایج تحلیلعاملی و رگرسیونی، چهارده عامل را بهعنوان مؤلفههای اصلی مؤثر بر سیاستگذاری فضایی در پیادهراه حضورپذیر فردوسی شاهینشهر بیان میکند. نفوذپذیری و حس تعلق، بیشترین تأثیر و دسترسی به خدمات شهری و کارایی، کمترین تأثیر را بر حضورپذیری محور فردوسی داشتهاند. عوامل شفافیت، امنیت و انعطافپذیری نیز بر حضورپذیری محور بدون تأثیر هستند.
Walking is recognized as the main model of movement within human-dwelling centers. Ferdowsi Street has, due to the lack of befitting urban space for the presence of citizens on the one hand and the dominance of motorways over pedestrian zones spaces on the other hand, tightened the noose around citizens wishing to show up in public spaces and disrupted their social life. In the present study attempts are made to review the pedestrian zone design criteria and mix them with attendance quality factors in order to delineate the framework of attendance-inducing pedestrian zones and finally provide a spatial policy system and a model of intervention for the attendance-inciting pedestrian zones of a city. The present study falls within the category of mixed applied studies. In the qualitative phase, content analysis method was used to investigate the theoretical foundations and extract the research framework. Quantitative phase, exploratory factor analysis was used to analyze 300 questionnaires and identify the components of spatial policies related to attendance-inducing pedestrian zones. In the next step, regression analysis was used to present an intervention model for the design of the attendant-inducing pedestrian zones on Ferdowsi Street.14 factors can be recognized as the main components affecting spatial policies related to attendance-inducing pedestrian zones in the Ferdowsi street. Permeability and sense of belonging were found to have the greatest impact on attendance of people in the pedestrian zones of the Ferdowsi and access to urban services and efficiency turned out to have the least significant impact on that.
خلاصه ماشینی:
بر اين اساس ، سؤالات اصلي پژوهش به شرح زير است : - مؤلفه ها، معيارها و شاخص هاي پياده راه حضورپذير چيست ؟ - چگونه ميتوان به الگوي مداخله و نظام سياست گذاري فضايي براي ايجاد پياده راه حضورپذير در يک محور خاص دست يافت ؟ براي پاسخ به پرسش هاي فوق ، خيابان فردوسي شاهين شهر به عنوان نمونۀ موردمطالعه انتخاب شد.
در مرحلۀ دوم با روش تحليل عاملي اکتشافي و تحليل رگرسيوني، به ترتيب مؤلفه هاي سياست گذاري فضايي و الگوي مداخله به منظور طراحي پياده راه حضورپذير فردوسي، ارائه و مدل نهايي پژوهش تبيين شد.
در بخش سوم مطالعات ، به دليل تعدد شاخص هاي طراحي پياده راه حضورپذير و در راستاي خلاصه سازي و تعيين مؤلفه هاي سياست گذاري فضايي مؤثر بر محور فردوسي، از روش تحليل عاملي اکتشافي استفاده شده است .
پس از انجام تحليل عاملي اکتشافي و شناسايي مؤلفه هاي سياست گذاري فضايي مؤثر بر طراحي پياده راه حضورپذير فردوسي، براي شناسايي حوزه هاي نيازمند اقدام و ارائۀ الگوي مداخله ، از روش رگرسيون چندمتغيره با روش گام به گام استفاده شد و مدل نهايي پژوهش به دست آمد.
بدين ترتيب مؤلفه هاي سياست گذاري فضايي و ميزان تأثير آن ها بر طراحي پياده راه حضورپذير در خيابان فردوسي شاهين شهر شناسايي شد (شکل ٧).
با استفاده از اين تحليل ، الگوي مداخله در شاخص هاي مربوط به مؤلفه هاي سياست گذاري فضايي ذکرشده در طراحي پياده راه حضورپذير فردوسي شاهين شهر به دست ميآيد؛ بنابراين از امتياز نارضايتي استفاده ميشود.
(In Persian) Deputy Minister of Transportation of the Ministry of Roads and Urban Development.