چکیده:
وابستگی اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی، شرایط را برای اعمال تحریم شدیدتر فراهم کرده است. یکی از راههایی که برای رفع محدودیتهای حاصل از تحریم مطرح شده، دریافت درآمدهای نفتی بر حسب پولی غیر از دلار است. در همین راستا، پژوهش حاضر، به ارزیابی ریسک جایگزین کردن پول ملی دریافتکنندگان نفت ایران به جای دلار میپردازد. یوان و روپیه برای دوره زمانی 2019: 05-1990: 01 و یورو برای دوره زمانی 2019: 05-1999: 01 با روشهای خودتوضیح جمعی میانگین متحرک (ARIMA) و خودتوضیح آستانهای (SETAR) مدلسازی شده و سپس، سود و زیان این راهکار برای دوره زمانی 2019: 06 تا 2021: 12 بر اساس درآمد صادرات نفت ایران به چین، هند و اروپا محاسبه شد. نتایج پیشبینیها، حاکی از این است که به دلیل تقویت ارزش دلار در صورت عدم پوشش ریسک، راهکار فروش نفت به چین و هند و دریافت پول ملی آنها موجب زیانی به اندازه 5 تا 23 درصد ارزش صادراتی نفت ایران به این دو کشور خواهد شد که قابل توجه است. پس اولا، میباید با دیپلماسی مناسب، امکان این فراهم شود که ریسک کاهش ارزش پول ملی واردکنندگان نفت ایران، در قراردادهای فروش نفت، لحاظ شود. ثانیا، به عنوان نمونه، نشان داده شد که تصمیمات سیاسی، تا چه اندازه میتواند آثار اقتصادی به همراه داشته باشد. بنابراین انتظار میرود، ملاحظات اقتصادی به طور جدی و شفاف در فرایند تصمیمگیری سیاسی، مدنظر قرار گیرد.
Dependency of Iranian Economy on oil revenues has provided conditions for imposing further sanctions on Iran. One way for Iran to get rid of sanctions is to sell its oil in currencies other than US dollar. In this regard, this article evaluates the risks for Iran if it, in selling oil, substitutes US dollar with currencies of its oil importing countries. We firstly apply Autoregressive Integrated Moving Average (ARIMA) and Self-Exciting Threshold Autoregressive (SETAR) models on Yuan and Rupee data for the period of 1990:01-2019:05 as well as on Euro data for the period of 1999:01-2019:05 and then based on the estimated models, forecast losses and gains for the period of 2019:06-2021:12 if Iran sells oil to China, India and Europe and receive payments respectively in Yuan, Rupee and Euro. Our forecasts indicate that selling oil to India and China and receiving oil revenue in Rupee and Yuan respectively will significantly decrease value of oil exports in range of 5-23 percent due to very likely devaluation of these currencies vs. the US dollar. Therefore, Iran must firstly use in its oil transaction relevant diplomacy with its oil importing countries, requesting them to share in risks of devaluation of their currencies vs. US dollar. Secondly, as a particular example, this article shows that political decisions may bring in economic consequences for the country. Therefore, Iranian authorities are expected to consider economic consequences of their political decisions more seriously and with sufficient transparency.
خلاصه ماشینی:
یوان و روپیه برای دوره زمانی ٢٠١٩:٠٥-١٩٩٠:٠١ و یورو برای دوره زمانی ٢٠١٩:٠٥-١٩٩٩:٠١ با روش های خودتوضیح جمعی میانگین متحرک (ARIMA) و خودتوضیح آستانه ای (SETAR) مدل سازی شده و سپس ، سود و زیان این راهکار برای دوره زمانی ٢٠١٩:٠٦ تا ٢٠٢١:١٢ بر اساس درآمد صادرات نفت ایران به چین ، هند و اروپا محاسبه شد.
نرخ های برابری روپیه ، یوان و یورو در مقابل دلار، با مدل های خودتوضیح جمعی میانگین متحرک (ARIMA) و خودتوضیح آستانه ای (SETAR) پیش بینی شده و سپس بر اساس آن ، اثر ریسک فروش نفت و فرآورده های نفتی ایران به چین ، هند و اتحادیه اروپا و دریافت پول ملی کشورهای مذکور، محاسبه شده است .
پیش بینی برون نمونه ای نرخ دلار به یورو پیش بینی ARIMA قیمت یک دلار به یورو پیش بینی SETAR قیمت یک دلار به یورو 0/894 0/93 0/893 0/92 0/892 0/91 0/891 0/90 0/890 0/89 0/889 0/88 0/888 0/87 0/887 0/86 0/886 0/85 منبع : یافته های پژوهش اکنون ، با استفاده از نتایج پیش بینی نرخ برابری ارز، به محاسبه سود و زیان حاصل از فروش نفت در دوره ٢٠١٩:٠٩-٢٠١٧:٠١ و دریافت پول ملی این کشورها به جای دلار، در دوره های زمانی دو، چهار، شش ، هشت و دوازده ماه پس از فروش ، پرداخته میشود.
بر اساس داده های واقعی، درآمدهای نفتی و نرخ های برابری یوان ، روپیه و یورو به دلار در دوره زمانی ٢٠١٨:٠٤ (که تقریبا مصادف با خروج آمریکا از برجام و تشدید تحریم ها است ) تا ٢٠١٩:٠٥، فروش نفت و فرآورده نفتی به هر سه کشور ذکر شده و دریافت پول ملی به جای دلار، موجب زیان میشده است (نمودار ٤).