چکیده:
از دلایل عمده وقوع زمینلغزش، مدیریت نادرست زمین بهویژه در مناطق کوهستانی و درهها میباشد. در این تحقیق سعی بر آن شده که با بررسی عوامل مؤثر در وقوع زمینلغزش و همچنین مقایسه بخشهای شهرستان کوهدشت لرستان ازنظر حساسیت به زمینلغزش در قالب روش تصمیمگیری چند معیاره (ELECTRE-1)، مناطق دارای ریسک بالای خطر زمینلغزش مشخص گردد. کاربرد روشهای چند معیاره الکتره در رتبهبندی است. مدل (ELECTRE-1) ماتریس تصمیمی را ارزیابی میکند که شامل m گزینه و n شاخص است. در این تحقیق گزینهها، بخشهای شهرستان کوهدشت، و شاخصها عوامل مؤثر در وقوع زمینلغزش میباشند. پس از وزن دهی، مقایسه زوجی و محاسبه وزن نهایی عوامل، مشخص شد که عامل شیب با وزن 0.379 و سنگشناسی با وزن 0.248 نقش اصلی را در حساسیت منطقه مورد مطالعه دارند. همچنین منطقه ازلحاظ میزان آسیبپذیری در برابر زمینلغزش بررسی شد که بر طبق این ارزیابی بخشهای طرهان و رومشگان (با تعداد تسلط 2) بالاترین ریسک را برای وقوع زمینلغزش داشته و پسازآن به ترتیب بخشهای کوهنانی (با تعداد تسلط 1)، درب گنبد و مرکزی (بدون تعداد تسلط) قرار دارند. میانگین وزن عوامل با توجه به معیارهای هماهنگ، برای بخش های طرهان (0.427)، رومشگان (0.0412)، کوهنانی (0.359)، درب گنبد (0.0253) و کوهدشت (0.217) می باشد. ازجمله عواملی که سبب حساسیت بالای بخشهای طرهان و رومشگان گشته، درصد بالای شیب های حساس و مستعد (15 تا 45 درجه)، وضعیت سنگشناسی (با غلبه آهک لایه ای و مارن)، کاربری اراضی نامناسب و شبکه هیدرو گرافی را میتوان نام برد.
One of the main reasons for the occurrence of landslides is the mismanagement of the earth, especially in mountainous regions and valleys. In this research, we tried to investigate the factors affecting the occurrence of landslides and also comparing sections of Kuhdasht city in terms of landslide susceptibility in the form of multi-criteria decision making method (ELECTRE-1), areas with high risk of landslide hazard. The application of multi-criteria electric methods is in the ranking. The model (ELECTRE-1) evaluates the decision matrix, which includes m options and n indexes. In this research, the choices, parts of the city of Kuhdasht, and indicators are the factors influencing the occurrence of landslides. After weighing, comparing the pair and calculating the final weight of the factors, it was found that the gradient factor with a weight of 0.379 and a petrology with a weight of 0.248 have the main role in the sensitivity of the study area. The area was also assessed for the extent of the vulnerability to landslide. According to this assessment, Tarhan and Romeshgan sections (with the number of domination 2) have the highest risk for the occurrence of landslides and then, respectively, sections of Kohnani (with the number of domination 1), the Darbe gonbad and Central (Without the number of domination). The average weight of the factors according to the harmonized criteria is for the sections of Tarhan (0.427), Romeshgan (0.0412), Kohnani (0.359), Darbe gonbad (0.0253) and central (0.217). Among the factors that cause the sensitivity of the parts of the Tarhan and Romeshgan, the percentage of sensitive slopes (15 to 45 degrees), the petrographic situation (with the overcoming of lime and marl), the use of inappropriate land and hydrographic network can be mentioned.
خلاصه ماشینی:
در این تحقیق سعی بر آن شده که با بررسی عوامل مؤثر در وقوع زمین لغزش و همچنین مقایسه بخش های شهرستان کوهدشت لرستان ازنظر حساسیت به زمین لغزش در قالب روش تصمیم گیری چند معیاره (١-Electre)، مناطق دارای ریسک بالای خطر زمین لغزش مشخص گردد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ١: موقعیت شهرستان کوهدشت و بخش های آن Figure 1: Location of Kuhdasht city and its parts مواد و روش ها در این تحقیق سعی بر آن شده تا با استفاده از مدل Electre، مناطق مختلف شهرستان کوهدشت ازنظر ریسک وقوع زمین لغزش باهم مقایسه شوند.
ماتریس تصمیم (ماتریس خام ) مسئله زمین لغزش شهرستان کوهدشت بعد از کمی کردن ، تعیین روند صعودی و نزولی پارامترها و ارزش گذاری مقادیری که کم تر یا بیش تر بودن آن ها نشان دهنده میزان اهمیتشان نیست ، به صورت جدول (١) میباشد: جدول ١- ماتریس تصمیم برای مسئله زمین لغزش شهرستان کوهدشت Table 1- Decision matrix for landslide problem in Kuhdasht city آبراهه کاربری اراضی ارتفاع بارش سنگ شناسی شیب 3 2 8 8 1 ٦ مرکزی 7 8 4 4 5 ٥ رومشگان 8 9 5 5 7 ٨ کوهنانی 4 3 7 7 3 ٩ درب گنبد 5 7 6 6 2 ٧ طرهان 27 29 30 30 18 ٣٥ جمع پارامترهای در نظر گرفته شده در ماتریس تصمیم مهم ترین فاکتورهای مؤثر در وقوع زمین لغزش میباشند.